دکتر مهدی کرباسیان، رئیس هیئت عامل ایمیدرو با غم انگیز خواندن داستان ۷ طرح فولاد استانی گفت: ۷ طرح فولادی است که داستان غم‌انگیزی داشت؛ ۷ طرح ۸۰۰ هزار تنی فولاد، در ۷ نقطه کشور که بعضی از این نقاط، نه آب و برق و گاز و نه زیرساخت‌ها آماده بود. مناطق براساس سلیقه انتخاب شده بود و نه براساس کار کارشناسی. اصلا این‌که این ۸ طرح ۸۰۰ هزار تنی بود، غیرکارشناسی است. همین پروژه، انتظارات مردم را برانگیخته بود. از سوی دیگر، منابع مالی سازمان وضعیت مناسبی نداشت.
به گزارش چیلان به نقل از خبر آنلاین، وی افزود: در حوزه فولاد، توازن فولاد نامتعادل بود. در حقیقت کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و شمش فولاد، با یکدیگر توازن نداشت. یعنی از یک طرف مجبور بودیم گندله وارد کنیم و از طرف دیگر، کارخانه‌های کنستانتره متوقف بود. در حوزه آلومنیوم با چینی‌ها برای آلومنیوم جنوب صحبت شده بود، اما اقدام نشده بود و ال‌سی باز نشده بود. در حوزه مس، پروژه‌های نیمه‌تمام متعددی وجود داشت. یک‌سری پروژه‌هایی هم که شروع نشده بود، در حوزه‌های زغال‌سنگ، طلا و… دیده می‌شد. اما خوشبختانه ظرف ۴ سال گذشته با وجود کمبود نقدینگی، بودجه اندک و مسایلی که وجود داشت، همه آن طرح‌ها یا به مرحله افتتاح رسیده، یا فعال است و طی یکی، دو سال آینده افتتاح خواهد شد. پروژه‌هایی هم که شروع نشده بود، کار آنها شروع شده است.
کربسیان خاطرنشان کرد: روزی که کار را شروع کردیم، ۲۴ هزار میلیارد تومان پروژه نیمه‌تمام در دست ایمیدرو بود، اما ما توانستیم این ۲۴ هزار میلیارد تومان پروژه نیمه‌تمام را با مدل‌های مختلف اعم از گرفتن شریک بخش غیردولتی و خصوصی، واگذاری، وام و یا با منابع نقدینگی جدید فعال کنیم.
وی ادامه داد: هم‌اکنون همه پروژه‌های نیمه‌تمام صاحب دارد و کار می‌کند. برای مثال، بین ۱۵ تا ۳۵ درصد طرح‌های فولادی را برای ایمیدرو نگه داشتیم و بقیه را شریک گرفته‌ایم. به این ترتیب، نزدیک به هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در طرح‌های فولادی تزریق و پروژه‌ها فعال شد. آهن‌اسفنجی فولاد سپیددشت در آبان‌ماه سال گذشته افتتاح شد. در اسفندماه سال گذشته نیز پروژه میانه و نیریز راه‌اندازی شد و از اردیبهشت‌ماه آهن‌اسفنجی خواهیم داشت. پروژه معدن سبزوار نیز امیدواریم تا پایان فروردین راه‌اندازی شود. در حقیقت ۷ طرح فولادی در حال راه افتادن است.
کرباسیان این را نیز گفت: پروژه‌های در حوزه سنگان در نیمه اول سال سه کارخانه‌اش راه می‌افتد؛ کارخانه گندله‌سازی مبارکه ۵ میلیون تن، گندله‌سازی اوپال سنگان ۵ میلیون تن و کنستانتره توسعه ملی ۲.۵ میلیون تن. جدای از این پروژه‌ها که اخیرا می‌بینید راه افتاده، پروژه تیتانیوم کهنوج که نزدیک به ۳۰ سال متوقف مانده بود، کلنگ آن به دست آقای جهانگیری زده شد و کارهای مهندسی پروژه انجام می‌شود و ال‌اسی‌اش باز می‌شود.
رئیس هیئت عامل ایمیدرو درباره اکتشافات اظهار داشت: اکتشاف، شروع معدن و صنایع معدنی است. کشور ما خوشبختانه یک کشور معدنی است و در دنیا از نظر ذخایر شناخته شده، پانزدهمین کشور دنیا است. بیش از ۷۰۰ میلیارد دلار ذخیره معدنی قطعی داریم. پیش‌بینی ما این است که اگر کارهای اکتشافی انجام شود، این رقم حداقل ۵۰ درصد افزایش پیدا می‌کند. متاسفانه از زمان رضاخان تا دولت دهم، ۱۰۰ هزار کیلومترمربع کار اکتشافی شده بود. ما در ایمیدرو در سال ۹۳ در حدود ۲۵۰ هزار کیلومتر کار اکتشافی را شروع کردیم و امروز با افتخار می‌توانیم بگوییم مراحل شناسایی و کار ژئوفیزیکی هوایی انجام شده است. با همکاری بسیار خوبی که با سازمان انرژی اتمی داشتیم، ۸۰ هزار کیلومتر از قسمتی که آنها ژئوفیزیک هوایی کردند را داریم کار زمینی، حفاری و پی‌جویی انجام می‌دهیم. ما در همین مرحله اول، معادن خوبی به‌دست آوردیم. برای مثال، بیش از ۴۰۰ میلیون تن سنگ آهن، زغال‌سنگ و طلای جدید کشف شد. همچنین در بررسی‌ای که داشتیم، معدن لیتیوم در خراسان‌جنوبی و یکی دو معدن جدید طلا با ظرفیت ۱۰ تن را پیش‌بینی می‌کنیم که کشف کنیم. در واقع ما داریم به جایی می‌رسیم که تا پایان سال ۹۶ می‌توانیم خبرهای خوشی به مردم از منابع جدید معدنی دهیم. بر این اساس، در این ۲۵۰ هزار کیلومتر کار اکتشافی که در ۲۱ استان انجام می‌دهیم، مطمئن هستیم که ذخایر جدیدی کشف می‌کنیم.
وی علت علت عقب‌ماندگی‌ها در حوزه اکتشاف معادن را اینگونه تشریح کرد: اگر بخواهیم به این مسئله کارشناسی نگاه کنم، سه دلیل وجود دارد. یکی این‌که اگرچه سازمان‌های زمین‌شناسی در کشورهای معدنی مثل استرالیا، کانادا و… دولتی است، ولی بودجه مناسبی دارد. در کشور ما به کار زمین‌شناسی بودجه مناسبی داده نمی‌شود. در واقع به دلیل این‌که سازمان دولتی بوده، کمتر توجهی به آن وجود داشته است. تقریبا می‌توان گفت جزو سازمان‌هایی بوده که بودجه به اندازه کافی به آن داده نشده است.
مشکل دیگر اکتشاف این است که ریسک دارد. شما ممکن است میلیون‌ها تومان پول بگذارید و بعد از این‌که کار اکتشاف، پی‌جویی، حفاری و… انجام شد، به یک ذخیره مناسب و اقتصادی نرسید و یا عیار خاک مناسب نباشد. در نتیجه کل پول دارای ریسک می‌شود.
دلیل سوم این است که باید بخش خصوصی ورود پیدا می‌کرد، اما بخش خصوصی به دلیل این‌که ریسک کار بالاست، ورود پیدا نکرده است. ضمن این‌که باید بپذیریم ما بخش خصوصی قوی در کشور نداشته و نداریم. به دلیل این‌که سایه سیاست بر اقتصاد ما حاکم بوده و الان هم هست و بخش خصوصی قدرتمند نداریم، در نتیجه در این حوزه سرمایه‌گذاری مناسبی صورت نگرفته است. ما به عنوان سازمان ایمیدرو کار را شروع کردیم. بدیهی است بخش‌هایی که شانس ذخایر خوب دارد را آگهی می‌دهیم و به بخش خصوصی واگذار می‌کنیم. به این ترتیب علاقه‌مند هستیم که بخش خصوصی یا به‌طور مستقل یا با شریک با ما همکاری کند. ریسک آن را نیز ایمیدرو می‌پذیرد.
* * کدام ماده معدنی در ایران برای سرمایه‌گذار خارجی جذاب‌تر است؟
کرباسیان تمام مواد معدنی ایران را برای سرمایه‌گذاران خارجی جذاب خواند و گفت: چون در دنیا، کشورهایی که بتوانند تنوع ماده معدنی داشته باشند، محدود است؛ ضمن این‌که ماده معدنی چیزی نیست که زود کشف شود. میلیون‌ها سال طول کشیده که این مواد ایجاد شده است. البته حوزه‌های سنگ‌آهن، طلا، روی، مس و… مورد علاقه است و در این خصوص با ما صحبت و ابراز علاقه می‌کنند.
وی ازجمله اقداماتی را که برای جلوگیری از خام‌فروشی صورت گرفته را بدین شرح توضیح داد: خام‌فروشی یک واقعیت است. در سال ۹۲ و در ابتدای دولت یازدهم بیشترین صادرات سنگ‌آهن را داشتیم. حتی ۲۳ میلیون تن صادرات سنگ‌آهن ما بوده است. الان با توجه به این‌که طرح توازن انجام شده، کارخانه‌های کنستانتره و گندله در حال افتتاح است. به این معنا که سنگ‌آهن فراوری می‌شود. در حوزه طلا در معدن زرشوران ۸۰ تن ذخیره طلا بود، اما هم‌اکنون ۵۰ تن به این رقم اضافه شده است. در حوزه مهدی‌آباد معدن روی سال‌ها متوقف مانده بود، اما به زودی عملیات اجرایی آن شروع می‌شود.
ما اعتقاد داریم در بعضی از حوزه‌ها، گاز که با معدن ممزوح می‌شود، ارزش افزوده‌اش از پتروشیمی بیشتر است.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در پاخ به این سوال که فراوری محصولات معدنی، چقدر روی ارزآوری اثر داشته است؟ گفت: برای مثال در حوزه فولاد در سال ۹۴ حدود ۴ میلیون تن صادرات داشتیم، اما سال ۹۵ نزدیک به ۶ میلیون تن صادرات فولاد صورت می‌گیرد.
وی در ادامه درخصوص ادعای اتحادیه اروپا درباره دامپیگ ایران هم به تفصیل پاسخ داد: واقعیت این است که در این خصوص دو مشکل پیدا کردیم. یکی این‌که فولاد ما اصلا صادر نمی‌شد. در سال ۹۲ قبل از این‌که دولت یازدهم به روی کار آید، کل صادرات فولاد در حدود ۲۰۰ هزار تن بود. اما در سال ۹۴ حدود ۴ میلیون تن صادرات داشتیم. ما چه زمانی ورود کردیم، زمانی که دوره رکود فولاد در دنیا است. اما ما وارد بازار جهانی شدیم. بسیاری از فولاد کشور به اروپا صادر شده است؛ این در حالی است که قبلا به اروپا صادر نمی‌شد. این نشان‌دهنده این است که ما وارد بازاری شدیم که دارای رقابت است.
بدیهی است فولاد ما مناسب است، چون گاز ارزان و سنگ‌آهن داریم، در نتیجه فولاد ما باید ارزان باشد. شرکت فولاد مبارکه هم سودآور بوده است. معنای این موضوع این بوده که دامپینگ صورت نگرفته، بلکه قیمت تمام شده ما ارزان‌تر بوده است. اصلا مگر می‌تواند یک شرکت ایرانی دامپینگ کند؟ یعنی ضرر کند.
اما یک مشکل دومی ما پیدا کردیم. متاسفانه در دعوایی که بین فولادی‌ها اتفاق افتاد، آنها خیلی این بحث را مطرح کردند و دقت نداشتند حرف‌هایی که می‌زنند، مدارکی در دادگاه‌های بین‌المللی می‌شود. ابراز تاسف می‌کنم که بعضا منافع ملی در دعواهای خانگی گرفتار می‌شود. در حوزه فولاد یک‌سری مصاحبه‌ها انجام شده بود و آمارهایی داده شده بود که آمارهای درستی هم نبود که ارزان‌فروشی صورت می‌گیرد.
اردشیر فاضلی
مدیرعامل شرکت بازرگانی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیکو)
سید رسول خلیفه سلطانی
دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران
مهندس مدنیفر
مدیرعامل شرکت اپال پارسیان سنگان
حمیدرضا طاهری زاده
عضو هیئت مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران
اسدالله فرشاد
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران
