روایت یک بومی سازی موفق در فولاد ایران

پروژه کارخانه آهک صنعتی فولاد سنگ در تاریخ 19/04/97 توسط دکتر اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور افتتاح شد. کوره شماره یک این مجموعه از اسفندماه در حال بهره برداری می باشد و از افتخارات شرکت فراتحقیق تلاش و موفقیت در بومی سازی این کارخانه است. از آنجایی که داستان این بومی سازی دارای درس ها و تجارب جالبی می باشد، چیلان تلاش کرده که در این مقاله که به قلم حمید سعادت نیا، مدیر عامل شرکت فراتحقیق سپاهان می باشد با دیدی راهبردی این تجارب را در اختیار سایر دوستان قرار دهیم.

حمید سعادت نیا ( مدیرعامل شرکت فراتحقیق سپاهان)

داستان شروع این پروژه به مردادماه ۹۱ باز می گردد که پس از پرداخت اولین قسمت از پیش پرداخت، بازار ارز دچار تغییرات قیمت اساسی شد. قبل از این زمان قرارداد با شرکت تکنولوژ ژاپنی (چیساکی) منعقد شده بود و مجموعه آماده پیش پرداخت قرارداد شرکت صاحب تکنولوژی بود اما تغییر شدید قیمت ارز از طرفی و افزایش شدید تحریم ها از طرف دیگر موجب شد که اجرایی شدن قرارداد صاحب تکنولوژی در هاله ای از ابهام باشد. بنابراین ایده حداقل سازی سهم خارجی و استفاده از توان داخلی مبنای کار قرار گرفت.

با شرکت ژاپنی مذاکرات سختی دنبال شد تا بپذیرد که سهم خود را تا مهندسی فقط هسته مرکزی کوره کاهش دهد و کمک نماید که ساخت تجهیزات در ایران صورت پذیرد. با مذاکرات چند ماهه در نهایت شرکت ژاپنی متقاعد شد که این همکاری را انجام دهد و بجز Kilnlid که Knowhow تکنولوژ بود، تامین سایر اقلام را به شرکت فراتحقیق واگذار نمود.

تیم مهندسی قوی در شرکت فراتحقیق تشکیل گردید و آیتم به آیتم تلاش شد که ضمن تهیه اسناد تکمیلی و تطابق با شرایط بازار ایران، تامین کنندگان و سازندگان توانمند ایرانی شناسایی شده و کارها به آن ها واگذار گردد.

در عمل اقلامی وجود داشت که امکان تامین داخلی نداشت، مثل برندها که هیچ سازنده ایرانی امکان تامین آن را نداشت اما حتی سیستم اتوماسیون به طور کامل توسط یک شرکت ایرانی انجام شد. سیستم هیدرولیک به طور کامل در ایران باز طراحی و ساخته شد و حتی با شناسایی سازندگان خاص، ابزار دقیق توسط شرکت های ایرانی که تحت لیسانس شرکت های معروف اروپایی کار می کردند، تامین شد.

در این میان دو تجربه سخت نیز وجود داشت:

اول نسوزها: طی یک سال و نیم همه تلاش تیم مهندسی و خرید شرکت فراتحقیق برای تامین کامل نسوزهای پروژه از طریق شرکت های ایرانی به نتیجه نرسید. هرچند از نظر فنی امکان تولید همه نسوزها در ایران بود و تجربه مجریان در زمان نصب هم به ما ثابت کرد که در موضوع تولید اقلام نسوز در ایران توانمندی بالایی وجود دارد اما عدم وجود دانش مهندسی نسوز، عدم انعطاف پذیری تولید کنندگان و قیمت بسیار گران ارائه شده توسط آن ها، شرکت فراتحقیق را به سمت تامین این اقلام از خارج از کشور سوق داد. البته در تامین خارجی نیز نتیجه مطالعه بازار تامین کنندگان منجر شد که مجموعه نسوزهای کوره ۲ با قیمتی معادل ۴۰ درصد کوره ۱ انجام پذیرد که خود داستان جداگانه ای است.

دوم تامین فن های پروسس: در هریک از کوره ها دو فن با ظرفیت بالای پروسس وجود دارد که بایستی در دمای ۷۰۰ درجه سانتی گراد کار نماید. متاسفانه تیم خرید فراتحقیق موفق به شناسایی تیم تامین کننده این فن در ایران نشد. بنابراین اقدام به استعلام از شرکت های مختلف اروپایی و ژاپنی شد اما نتیجه عدم فروش این فن ها به دلیل تکنولوژی ساخت بکار رفته و تحریم ها بود. هرچه بیشتر تلاش کردیم کمتر موفق شدیم، پس تنها گزینه ساخت داخل بود. شرکت شایان هوشمند قراردادی برای تامین ۴ عدد فن منعقد کرد و طراحی و ساخت صورت پذیرفت و پس از نصب وارد مرحله بهره برداری شد. اما عدم دانش کافی در این موضوع موجب شد که طول عمر این فن ها بین ۱۰ الی ۲۰ روز بیشتر نباشد. مجموعه اجرایی دچار بحران شدید شد، خط تولید متوقف گردید و فقط یک راه وجود داشت؛ بسیج برای طراحی صحیح این فن ها. تیم مهندسی با کمک سازنده و دوستانی از هسا، باز طراحی ایمپلر فن ها را انجام دادند. این جا شرکت ژاپنی هم از همکاری اجتناب کرد و در نهایت با تامین ورق های اینکوئل با روش های خاص باز طراحی و ساخت ایمپلرها انجام و فن ها مجدداً ساخته و تکمیل شد. نتیجه اینکه از زمان راه اندازی، این فن ها حدود ۵ ماه است که در حال کار هستند.
پیروزی و شکست ها لازمه پیشرفت است و پیشرفت ملی نیاز به دانش و تجربه توام دارد. نمی توان انتظار داشت که در اولین تلاش

برای ساخت یک تجهیز نتیجه کاملاً موفقیت آمیز باشد؛ باید صبر و مقاومت داشت. این موضوع برای همه ارکان پروژه لازم است. فولاد مبارکه در این پروژه صبوری کرد و چند ماهی تولید را از دست داد اما دانش ساخت چنین فنی در ایران ایجاد شد.

همکاری با بزرگترین شرکت های صاحب تکنولوژی نشان می دهد که آنها نیز این مسیر را طی کرده اند و هیچکس یک شبه صاحب تکنولوژی و دانش پیشرفته نشده است.