ناترازی برق در ایران به معنای عدم تعادل بین تولید و مصرف برق است که به دلایل متعددی رخ داده است. ناترازی انرژی برق در ایران به مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، زیرساختی و مدیریتی مرتبط است که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:

۱. افزایش تقاضا برای انرژی: رشد جمعیت و توسعه اقتصادی منجر به افزایش نیاز به انرژی در بخش‌های مختلف خانگی، صنعتی و کشاورزی شده است. این افزایش تقاضا، به‌ویژه در فصول گرم و سرد سال، فشار زیادی بر سیستم تأمین انرژی کشور وارد می‌کند.
۲. ساختار نامناسب تأمین و توزیع انرژی: وابستگی به منابع فسیلی مانند نفت و گاز، به‌ویژه در تولید برق، فرسودگی زیرساخت‌های انتقال و توزیع انرژی، کارایی سیستم را کاهش داده و منجر به هدر رفت انرژی می‌شود. در نتیجه تغییرات در تولید انرژی به دلیل مسائل فنی و فرسودگی شبکه‌های توزیع و انتقال برق، اتلاف انرژی در این شبکه‌ها، کمبود سوخت یا شرایط جوی، می‌تواند منجر به ناترازی در تأمین برق شود.
۳. تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی: تحریم‌های بین‌المللی تأمین مواد اولیه، تجهیزات، فناوری و سرمایه‌گذاری‌های خارجی را دشوار کرده و بر تولید، انتقال و توزیع انرژی تأثیر منفی گذاشته است.
۴. مدیریت و سیاست‌گذاری ضعیف: در دهه‌های گذشته، به دلیل محدودیت‌های مالی و اقتصادی، سرمایه‌گذاری‌های لازم برای احداث نیروگاه‌های جدید و به‌روزرسانی نیروگاه‌های موجود انجام نشده است. این امر باعث شده تا ظرفیت تولید برق نتواند همگام با رشد تقاضا افزایش یابد. در نتیجه کمبود سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی و عدم توجه به بهینه‌سازی مصرف، منجر به ناترازی در تأمین انرژی شده است.

 

مطابق آخرین آمار منتشر شده می‌توان گفت که آمار ناترازی انرژی برق از سال ۱۳۸۷ الی ۱۴۰۱ مطابق تصویر زیر است. لازم به ذکر است که آمار مربوط به سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ همچنان به صورت رسمی منتشر نشده است.
همان‌طور که در نمودار بالا مشاهده می‌شود، میزان ناترازی برق در سال ۱۴۰۲ به ۱۳۰۰۰ مگاوات رسیده است که در سال‌های پیش رو این میزان افزایش می‌یابد.

همچنین نرخ واقعی برق برای صنایع فولادی در چهار سال اخیر مطابق نمودار زیر است:
افزایش قیمت برق از یک‌سو و نبود برق در تمام سال از سوی دیگر، هزینه‌های جبران‌ناپذیری را به پیکره صنعت فولاد کشور تحمیل کرده است.
برای برون رفت از این شرایط، نگاه به حل مسئله از زاویه دید دولت با زاویه دید صنعت متفاوت خواهد بود چرا که بخش صنعتی کشور نمی‌تواند نقشی در برخی از معضلات صنعت برق از جمله فرسودگی واحدهای موجود و خطوط انتقال داشته باشد. برای همین امر، به صورت مختصر راهکار نجات صنعت از مشکلات تحمیلی برق را به اختصار مرور می‌کنیم:
صنایع فولادی هم‌گروه، می‌بایست با ایجاد سرمایه‌گذاری مشترک در طرح‌های ذیل، نیاز حیاتی خود به انرژی برق را طی یک برنامه زمان بندی کوتاه و میان مدت مرتفع کنند و هیچ چشم امیدی به حل این مشکل توسط دولت نداشته باشند.
نگاه و سرمایه‌گذاری مشترک از سوی صنایع هم‌سو در حوزه انرژی برق، از این جهت ضروری است که با توجه به معضلات پیش‌روی کشور، امکان سرمایه‌گذاری پایدار مستقل وجود ندارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود:
• هزینه‌های سربار بهره‌برداری نیروگاه‌ها در صورت احداث به صورت مستقل
• عدم امکان تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها در نقاط مختلف کشور
• هزینه‌های سربار احداث و پروسه‌های تامین مالی دشوار برای هر یک از پروژه‌ها
از راهکارهای عملیاتی ممکن برای صنایع در رفع نیاز خود به انرژی برق به موارد ذیل می‌توان اشاره کرد:
• سرمایه‌گذاری در واحد بخار نیروگاه‌های حرارتی موجود
• سرمایه‌گذاری در توسعه و احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر
• ارائه راهکارهای صرفه جویی انرژی در صنایع موجود
• سرمایه‌گذاری و احداث نیروگاه سیکل ترکیبی
باتوجه به آخرین بخشنامه‌های ابلاغی از سوی وزارت صمت و نفت، تخصیص سوخت به نیروگاه‌های حرارتی جدید امکان پذیر نیست. تنها راه تخصیص سوخت به نیروگاه‌های جدید الاحداث، مشارکت صنعت در طرح‌های افزایش تولید گاز در کشور می‌باشد.
همچنین مشارکت در طرح‌های احداث واحدهای بخار نیروگاه‌های گازی موجود، مستلزم اخذ مجوزها و قراردادهای چندجانبه بوده که طی طریق این مسیر برای هریک از شرکت‌ها به تنهایی میسر نیست و چنانچه نگاه یکپارچه به این امر داشته باشیم، می‌توانیم در این خصوص نیز گامی بلند و مطمئن برداریم.
شرکت تدبیر انرژی کامل (تاک) با افتخار و تکیه بر تجربه‌های موفق و تخصصی به عنوان یکی از پیشگامان عرصه مدیریت و اجرای پروژه‌های نیروگاهی، به ویژه در زمینه نیروگاه‌های تجدیدپذیر و حرارتی در سال‌های اخیر با تمرکز بر نیروگاه‌های صنایع و همچنین سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، تلاش کرده تا گام موثری برای رفع نیازهای صنایع کشور بردارد.