بسته ویژه خبری چیلان برای فولاد هرمزگان (4)

مقوله بهره وری در تدوین قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران، براي اولين بار در تاريخ برنامه ريزي کشور به عنوان یک اصل اساسی در رشد اقتصادی کشورمان لحاظ و پيش بيني گردید كه معادل ۳/۳۱ درصد از رشد سالانه اقتصاد كشور از طريق ارتقاء بهره وري كل عوامل توليد (TFP) حاصل گردد. به عبارت روشن تر قرار بوده است از ميزان ۸ درصد متوسط رشد سالانه اقتصاد ملي در سال هاي برنامه چهارم توسعه ۵/۲ درصد از طريق ارتقاء بهره وري و يا استفاده بهتر از سرمايه گذاري هاي قبلي (امكانات موجود) انجام شود و ۵/۵ درصد از طريق افزايش سرمايه گذاري هاي جديد انساني و فيزيكي تأمين گردد. با توجه به این که موضوع بهره وری مهم ترین عامل تاثیرگذار در پیشرفت کشور است و می تواند نقش اساسی در توسعه کشور ایفا کند، در برنامه های توسعه به طور اکید به آن توجه شده است ولی در برنامه چهارم توسعه، رشد بهره وری کل عوامل تولید 1.1 درصد و سهم بهره وری کل عوامل تولید در رشد اقتصادی 25 درصد اعلام شد که البته این شاخص ها متاثر از بهای نفت 120 دلاری بوده است. در برنامه پنجم وضعیت شاخص بهره وری دوباره دچار نوسان می شود و رشد بهره وری کل عوامل تولید 1.9- درصد وسهم بهره وری عوامل تولید در رشد اقتصادی تقریبا صفر گزارش شده است.

در این مجال اشاره ای به مهمترین راهکارهای افزایش بهره وری در صنعت فولاد ایران خواهیم داشت:

1- اگر به آمار مراجعه کنیم می بینیم که مصرف بنزین ایران 6 برابر متوسط مصرف جهانی است، مصرف گاز ایران 4 برابر متوسط مصرف جهانی، مصرف برق 3 برابر و مصرف آب کشور 2 برابر متوسط مصرف جهانی می باشد و این نشان می دهد که در قدم اول بایستی الگوها و فرهنگ های مصرف و بهره وری در کشور تغییر کند تا انتظار از رشد و شکوفایی اقتصادی داشته باشیم. قطعا اصلاح الگوی مصرف در کلیه صنایع و صنعت فولاد امری غیرقابل اجتناب است تا با برآیند آنها رشد پایدار در بهره وری کشورمان ایجاد گرددکه در این میان نقش کلیدی مدیریت در رهبری هزینه ها و ایجاد وفاق و الگوسازی ها بسیار پررنگ می باشد.

2- یکی دیگر از راهکارهای افزایش بهره وری در صنعت فولاد ایران، ارتقاء و به روز رسانی تکنولوژی هاست. تکنولوژی و دانش تولید فولاد همیشه در حال تغییر است و کارشناسان و خبرگان زیادی در دنیا در این ارتباط در حال فعالیت هستند تا با معرفی و استفاده از تکنولوژی های جدید بتوانند یک تن فولاد را با کمترین مصارف و منابع از جمله مواد اولیه، انرژی، سرمایه و نیروی انسانی تولید نمایند و برای ماندن در بازار قیمت های خود را رقابتی کنند. لذا همکاری شركت های تولیدكننده فولاد كشور با واحدهای تحقیق و توسعه تاحدود زیادی می‌تواند در تحقق این امر تاثیرگذار باشد.

3- با توجه به اینکه تا پدیده ای را نتوان اندازه گیری نمود، نمی توان آن را مدیریت کرد، لذا اندازه گیری شاخص های بهره وری و ایجاد زیرساخت های محاسبه پارامترهای تشکیل دهنده آن بایستی در حوزه های بخشی و سازمانی با جدیت انجام شود و با تعریف پروژه های بهبود و اجرای آن ها، رشد بهره وری را در آن حوزه لمس و ارائه نمود.

4- جذب و بکارگیری دقیق و توسعه کارکنان از طریق آموزش و با نیازسنجی های مناسب و همچنین ارزیابی اثربخش می تواند در ارتقاء بهره وری به کلیه صنایع و صنعت فولاد کمک نماید. همچنین کار تیمی و افزایش مشارکت کارکنان در تحقق استراتژی های سازمان، بهره وری را ارتقاء خواهد داد. در این میان نقش ابزارهای تحولی و مشارکتی-مدیریتی در سازمان ها و بکارگیری نیروی انسانی ماهر، متخصص و توانمند در مشاغل مرتبط در ارتقاء بهره وری موثر خواهد بود.

5- بهبود زیرساخت های تکنولوژی اطلاعات(IT)، مبحث دیگری است که قطعا در رشد بهره وری در صنعت فولاد موثر است و نباید فراموش کنیم که داده ها و اطلاعات هستند که با بکارگیری سخت افزارهای قدرتمند می تواند کمک شایانی به این صنعت نماید.

6- بهبود زیر ساخت های مختلف مورد نیاز صنعت فولاد که در سال های اخیر کمبودهای آن به وضوح لمس شده مانند آب، برق، گاز و حمل ونقل ریلی، جاده ای و اسکله از عوامل دیگر ارتقاء بهره وری است که بتوان با حداکثر توان بنگاه عملیات تولید انجام گیرد و بهره وری سرمایه افزایش یابد.

7- تامین مواد اولیه با كیفیت و مرغوب در چرخه تولید فولاد نکته با اهمیتی است که از ضایعات می کاهد و میزان بهره وری را در كارخانه‌های فولادسازی افزایش می دهد. لذا افزایش بهره وری در صنایع پایین دستی فولاد نیز بایستی مدنظر قرار گیرد.

8- موضوع صرفه به مقیاس که چند سالی است در دنیا و بخصوص در کشور چین شروع شده، راهکار دیگری است و بر این اساس بایستی از تاسیس کارخانه های با ظرفیت پایین دوری کرد و حتی شرکت های کوچک قبلی را تجمیع نمود. یعنی واحدهای كوچک در یكدیگر ادغام شوند تا در فعالیت های خود رفیق باشند نه رقیب یكدیگر. بهره وری زمانی افزایش پیدا می كند كه در واحدهای بزرگ تولید كننده فولاد كشور بسترهای لازم برای برخورداری از یک زنجیره تولید فراهم شود تا بدین وسیله هزینه حمل، جابه‌جایی و میزان ضایعات در این واحدها به حداقل برسد.

9- بکارگیری ظرفیت های خالی و تکمیل پروژه های توسعه در صنعت فولاد که عمدتا نیاز به زیرساخت های مالی و فاینانس های خارجی دارد، التفات دولت در تامین این منابع را می طلبد و از طرف دیگر می توان با اصلاح قوانین خصوصی سازی، فروش شرکت های به بهره برداری نرسیده یا کم بازده و بدون بازده را پس از ارزیابی های دقیق به شرکت های توانا و باتجربه واگذار نمود و سپس هزینه سرمایه گذاری فوق را پس از راه اندازی و از طریق منافع حاصل از تولید آن اخذ نمود.

در ادامه این نوشتار به اقدامات انجام شده در مجتمع فولاد مبارکه در سال های اخیر برای ارتقاء بهره وری اشاره می کنیم:

 توجه به بهره وری و نقش آن در توسعه سازمانی، همواه در اهداف استراتژیک شرکت فولاد مبارکه وجود داشته است و استقرار چرخه ی مدیریت بهره وری به عنوان یک ابزار مدیریتی قدرتمند در جهت نهادینه شدن فرهنگ بهره وری همواره یکی از دغدغه های مدیران ارشد سازمان بوده است. محاسبه شاخص های عمومی و اختصاصی بهره وری در این شرکت و مقایسه آن با شرکت های برتر جهانی و ارائه راهکارها در جهت افزایش سهم بهره وری در رشد اقتصادی از فعالیت های صورت گرفته در این سازمان می باشد. اعداد و ارقام ده ساله گذشته (1385 تا 1394) نشان می دهد فولاد مبارکه به طور میانگین با نرخ ثابت سالانه 1/4 درصد رشد اقتصادی را تجربه کرده است که از این مقدار حدود 40 درصد سهم رشد بهره وری می باشد.

برخی از پروژه های مهم شرکت که در بهره وری نقش داشته اند به شرح ذیل می باشد:

بهبود عملیات خنک کاری کلاف های فولادی در پایه های HNX واحد باکس آنلینگ

تامین مالی از طریق انتشار اوراق مرابحه

راهبری تعالی شرکت های گروه فولاد مبارکه

ارتقاء سیستم PCS فولاد سازی

ساخت 3 عدد کوره و 6 عدد پایه در واحد باکس آنلینگ نورد سرد به صورت بومی سازی

ساخت مکانیزم های میز متحرک جهت ماشین ریخته گری 1-3-4

تولید ورق قلع اندود گریدT3 همسان گرد.

تحلیل بالانس وزنی مواد و محصولات (میانی و نهایی) در فرآیندهای زنجیره تامین شرکت فولاد مبارکه

کاهش مصرف گازهای ماشین جوش لیزری واحد تاندمیل پنج قفسه ای

تثبیت و یکنواختی خواص مکانیکی محصولات قلع‌اندود با گرید تجاری T3 در طول کلاف و کلاف‌های مختلف

پژوهش و امکان‌سنجی به منظور توسعه فولادهای میکروآلیاژی استحکام بالای مقاوم در برابر محیط اسیدی و تردی هیدروژنی ( HIC )

تحقیق و پژوهش جهت رفع مشکل قطعات تولیدی از ورق‌های فولاد مبارکه در واحدهای پرسکاری ایران خودرو و ارائه راهکار

تحقیق و بررسی مشکل خوردگی قالب‌های شرکت ایران خودرو در استفاده از ورق‌های فولاد مبارکه

بررسی شکل‌پذیری فولادهای فوق کششی ساخت شرکت فولاد مبارکه

تدوین دانش فنی تولید فولاد API