به گزارش چیلان، در گزارش موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در تحلیلی بر وضع موجود و آتی صنعت فولاد دکتر اکبر سالمی مطرح کرده صنعت فولاد به عنوان یکی از پنج صنعت برتر کشور، پیوندهای قوی با صنایعی مانند تولید خودرو، بخش ساختمان و ... دارد و به طور متوسط طی دوره 93-1383 سهم 16.7 درصدی از صادرات، 8.5 درصدی از اشتغال و 16.9 درصدی از ارزش افزوده کارگاه‌های صنعتی را به خود اختصاص داده است.

وی در نگاهی اجمالی به این صنعت چنین مطرح می کند:

بررسی وضع موجود و آتی این صنعت در ایران و جهان نشانگر 7 موضوع است:

• کاهش تقاضاي جهانی فولاد بخصوص از سوي چین (پیش بینی کاهش 15 درصدي تقاضاي فولاد چین در سال 2020 نسبت به تقاضاي 766 میلیون تن فولاد در سال 2013 ) بدلیل کاهش رونق اقتصاد جهانی در سال 2015 و عدم قطعیت در رابطه با چشم انداز اقتصاد چین و روند کاهشی قیمت ها در بازار کالاهاي پایه؛
• افزایش شکاف میان ظرفیت تولید و مقدار تولید فولاد (شکاف 228 میلیون تنی سال 2005 به 743 میلیون تن در سال 2015 افزایش یافته است) و پیش بینی کاهش 5 درصدي تولید فولاد چین (بزرگترین تولیدکننده و مصرفکننده جهانی فولاد) تا سال 2020
• محدود شدن بازارهاي قابل دسترس براي ایران در نتیجه شکل گیري بازارهاي منطقه اي (نظیر تشکیل اتحادیه آهن و فولاد عرب و یا عضویت ترکیه در اتحادیه گمرکی اروپا) و نیز ایجاد پیوندهاي بلندمدت میان کشورهاي تولیدکننده سنگ آهن و فولاد (مبادله سنگ آهن و فولاد بین استرالیا، نیوزلند و چین)؛
• کاهش تقاضاي سنگ آهن ناشی از توسعه تولید چرخشی (Circular) و استفاده از آهن قراضه در تولید فولاد؛
• ظهور محصولات جایگزین (آلیاژها، کامپوزیت ها و مواد پلیمري) و سرمایه گذاري کشورهاي پیشرو همچون ژاپن و آمریکا در زمینه تحقیق و توسعه براي تولید محصولات نوین فولادي؛
• سیاست هاي تعرفه اي و مالیاتی برخی کشورها در راستاي حمایت از صنایع داخلی مانع از صادرات و کاهش تولید فولاد شده است؛
• کاهش تقاضاي داخلی براي فولاد بدلیل کاهش درآمدهاي نفتی، بودجه عمرانی و رکود حاکم بر بخش ساخت و ساز.

نکات کلیدي:

به منظور حداقل سازي زیان ناشی از مخاطرات برشمرده فوق، پیشنهادات زیر قابل ارایه است:

• مشارکت فولادسازان در توسعه زیرساخت ریلی کشور با هدف گسترش زمینه هاي لازم براي تحریک تقاضاي آتی بواسطه توسعه زیرساخت هاي ریلی و تجهیز ناوگان حمل ریلی از طریق انعقاد تفاهمنامه بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت راه و شهرسازي به شرح ذیل صورت پذیرد (براساس سند چشم انداز 1404 میبایست 25 هزار کیلومتر خطوط اصلی ریلی توسعه یابد که تحقق آن نیازمند سالانه 1500 کیلومتر خطوط ریلی معادل 180 هزار تن ریل فولادي است. همچنین حدود نیمی از لکوموتیوهاي ناوگان حمل و نقل ریلی کشور بیش از 35 سال عمر دارد که مطابق با سند چشمانداز ریلی باید عمر متوسط ناوگان حمل ونقل ریلی به 15 سال کاهش یابد):
• انعقاد قرارداد میان شرکت راه آهن، بانک عامل (براي تامین بخشی از هزینه هاي تولید فولاد) و سازمان توسعه و نوسازي معادن و صنایع معدنی یا کنسرسیومی از کارخانجات فولادسازي براي تامین مقاطع و ورق هاي فولادي
• انعقاد قرارداد میان شرکت راه آهن جمهوري اسلامی ایران، بانک عامل، پیمانکاران اجراي خطوط ریلی و تولیدکنندگان لکوموتیو، واگن و تجهیزات.

شایان توجه آنکه تولید فولاد مورد نیاز، مستلزم وجود منابع مالی قابل توجهی است که به تنهایی خارج از توان کارخانجات فولادسازي کشور است؛ لذا میبایست بخشی از هزینه هاي آن از طریق بانک عامل تامین شده و مابقی هزینه ها در قالب انتفاع از درآمدها و مزایاي دوره بهره برداري پوشش داده شود. بانک عامل می تواند بخشی از هزینه ها را از طریق منابع بودجه اي وزارت راه و شهرسازي تامین کند و مابقی را از منابع مالی خود و در قالب انتفاع از درآمدهاي بهره برداري تامین نماید.

از سوي دیگر با توجه به ظرفیت تولید 55 میلیون تن و مصرف 35 میلیون تن فولاد در افق 1404 که الزام صادرات 20 میلیون تنی را به دنبال دارد، پیشنهاد می شود بخشی از محصولات فولادي تولید شده به منظور پایدارسازي بازارهاي صادراتی به کشورهاي تایلند، ایتالیا، تایوان، اسپانیا، مصر، اردن، هند، مراکش و بنگلادش و مقداري از آن نیز به منظور توسعه بازارهاي آتی به کشورهاي روسیه، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، اندونزي، مالزي، پرتقال، لهستان، ازبکستان و سوریه صادر شود.