استفاده از تكنولوژي اطلاعات و ارتباطات در صنعت فولاد بويژه در كوره هاي جديد فولادي بسيار مهم و حاوي دستاورهاي مهمي  است كه چشم انداز درخشان و تحولات شگرفي را در آينده نويد مي دهد.

روند تكامل تكنولوژي ارتباطات و اطلاعات   

روند تكامل تكنولوژي ارتباطات و اطلاعات  از علايمي چون آتش و دود، طبل قبيله اي تا تلگراف و تلفن هاي ثابت و بي سيم ، راديو و تلويزيون ،كامپيوتر و اينترنت و موبايل هاي هوشمند و ادغام آنها موجب پيدايش تكنولوژيي شده است كه  متن  و تصوير و عكس و گراف  با رنگهاي متنوع و  ... همه در يك تكنولوژي  قابل ضبط و انتقال  مي باشند. در مراحل اوليه پيدايش اين تكنولوژي ها براي استفاده از تلفن و تلگراف محدوديت زماني و مكاني وجود داشت. استفاده كنندگان مجبور بودند به مراكز خاص  مانند تلگرافخانه يا تلفنخانه براي برقراري ارتباط و استفاده مراجعه كنند. با پيشرفت اين تكنولوژي ها استفاده از تلفن و تلويزيون در خانه ها امكان پذير شد و بعد از آن با ظهور موبايل امكان استفاده از همه امكانات فناوري هاي اطلاعات و ارتباطات در هر مكاني و  در هر زماني فراهم آمد و ارتباط هاي نقطه به نقطه شكل گرفت . تكامل اين تكنولوژي ها مرگ فاصله ها را در پي داشت و ارتباطات هر لحظه و هر مكان با انواع صور آن  (شامل سمعي و بصري نوشتاري )  بصورت on line در طول روز و شب  بصورت بي وقفه امكان پذير شد.

روند تحولات كوره هاي فولادي

درتوليد فولاد تا ابتداي انقلاب صنعتي (1760 م) از كوره هاي دستي استفاده مي شد . البته بتدريج تغييراتي در كوره هاي فولاد سازي اوليه  صورت گرفت . در 1828 با ابداع  Hot blast  توسط جيمز بيموت نلسون تحولات مهمي در توليد آهن پديد آمد . در دهه 1830 نيز پيشرفت هايي صورت گرفت و ذغال كك بعنوان سوخت ، جايگزين هيزم و ذغال شد كه صرفه جويي هاي مهم و مزاياي زيادي درپي داشت. به عقيده بسياري ابداع کوره و  " روش بسمر" براي توليد فولاد در دهه 1850 موجب شروع انقلاب صنعتي دوم (1941 - 1867) شد . با اثرات حاصل از  عصر الكتريسيته و تحولات ايجاد شده ، اتوماتيك شدن  بخش هايي از فولادسازي ها و پنل كوره ها فراهم شد. تقريبا از سال  2000 با بكارگيري فناوري اطلاعات و ديجيتالي شدن كوره ها ي فولادي تغييرات شگرفي در توليد فولاد پديد آمد .

توليد توسط كوره هاي دستي به مهارت و دقت اپراتور بسيار وابسته بود . حتي دركوره هاي با پنل اتوماتيك گر چه اپراتور از مانيتور براي نظارت استفاده مي كند ولي باز نظارت چشمي و مهارت اپراتور براي نمونه گيري و تحليل وضعيت ذوب در توليد نقش بسيار مهمي دارد.

اما دركوره هاي فولادي ديجيتالي كه سيستم يا پكيج جديد در آن نصب مي شود امكان خطا بسيار كمتر از خطاهاي انساني است و حتي  با استفاده ازاين تكنولوژي هوشمند جديد به نظارت چشمي اپراتور نيازي نيست و بسياري از وظائف اپراتور را خود سيستم بعهده گرفته است.دراين سيستم احتياجي به نمونه گيري براي تجزيه و تحليل كيفيت محصول توليدي نيست .

سيستم هاي هوشمند امروزي كه در  كوره هاي قوس الكتريكي EAF نصب مي شوند و قابل نصب دركوره هاي موجود نيز مي باشند. يك بسته يا Package و يك سيستم بسته مي باشند كه اطلاعات كارخانه را مي گيرند و باتوجه به اطلاعات داده شده و استفاده از ليزر با اندازه گيري ميزان گازخروجي  co و  Co2وH2o  ودما و آناليز آنها ، آناليز قراضه و فوم سرباره  سطح و ميزان و عمق تماس الكترود با سرباره  و ميزان اكسيژن مصرفي ، بر اساس ماكزيمم و مينيممي كه براي يك كوره تعريف مي شود  بصورت خودكار تنظيمات لازم  صورت مي گيرد .  اين سيستم در كمتر از 2 ثانيه به تغييرات واكنش لازم را نشان مي دهد . همچنين  ديتابيسي              (Data base ) كه در اين پكيج ها وجود دارد تمام اطلاعات بهترين وضعيت توليد را ارزيابي و ضبط  وثبت  و انتخاب  مي كند و براساس  اين وضعيت بهينه به توليد ادامه مي دهد. اولين بار از اين سيستم در كارخانه هاي توليد فولاد در امريكا استفاده شد.

همچنين اين سيستم در سال 2016 در يك  كوره 160 تني در تركيه نصب شد كه موجب افزايش بهره وري كاهش Co2   و كاهش سرباره  و  بسياري از مزاياي فوق الذكر گرديد.

درايران شركت فولاد خراسان طي قرار دادي كه با شركت دانيلي منعقد نمود در حال نصب قسمتي از قابليت هاي اين بسته مي باشد كه در سال 97 قرار است به بهره برداري برسد.

مزاياي استفاده از فناوري اطلاعات دركوره هاي توليد فولاد  ايمني بيشتر ، بهينه شدن احتراق ، بهينه شدن فرآيند و پروسس و صرفه جويي هاي حاصل از بهره وري  را شامل مي شود ، با توجه به اينكه  مقدار آب گاز خروجي بصورت   (real  time) اندازه گيري مي شود با عكس العمل بموقع مانع از انفجار كوره ناشي از نشت آب مي شود و همچنين با حساس بودن به مقدار Co خروجي گازو تنظيم  سوخت  از انفجار ناشي از جمع شدن غبار در بك هاوس   bag house ممانعت مي كند. قابليت اندازه گيري دقيق  coوCO2 وo2 و تنظيم دقيق سوخت و پاسخ سريع و بي وقفه  و دیگر قابليت هاي اين سيستم موجب مي شود تا با  نصب اين سيستم نياز به نمونه گيري و خشك كن  فيلتر هم نباشد و هزينه هاي نگهداري و تعمير هم بشدت كاهش يابد . از مزاياي ديگر اين سيستم هوشمند آن است كه با تزريق اكسيژن  Co هم دركوره  EAF سوخته مي شود و در نتيجه  انرژي الكتريكي كمتري مصرف خواهد شد. ميزان مصرف الكترود هم بشدت كاهش مي يابد.

همانطوريكه اشاره شد با نصب اين پكيج و سيستم دركوره هايEAF و دقت بالاي آن در دريافت اطلاعات و  واكنش بدون تاخير (real time) ديگر نيازي به نظارت چشمي اپراتور نيست . با توجه به اين قابليت  پيش بيني مي شود كه در آينده با اتصال اين تكنولوژي و مانيتور كوره هاي فولاد سازي به موبايل زمينه براي توليد فولاد از راه دور فراهم شود. تا اپراتور توليد بتواند درمنزل يا در سفر يا به هنگام تماشاي مسابقات ورزشي در هر نقطه اي  ازمكان توليد فولاد دركوره هاي فولادي را مديريت كند.