دکتر بهرام سبحانی رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفت و گو با چیلان گفت: اطلاع از سرنوشت ارز حاصل از صادرات کالاها توسط دولت، بانک مرکزی یا گمرکات و پیگیری بازگشت آن به کشور تصمیم درستی است و در تمامی کشورها همین روال در پیش گرفته می شود. زمانی که محدودیت خروج ارز از کشور مطرح می گردد، چنانچه کالا صادر و ارز آن به کشور باز نگردد، درست مانند آن است که ارز از کشور خارج شده است و طبیعی است که باید مقرراتی وضع کرد که این ارز وارد چرخه اقتصاد کشور شود.

وی افزود: بنابراین سیستم های کنترلی نظیر بانک مرکزی بایستی بر این روند ورود و خروج ارز و کالا نظارت داشته باشند اما این شیوه باید کارشناسی شده باشد تا انگیزه ها را برای افزایش صادرات بیشتر نماید. همچنین درمورد صنایع مختلف و فرآورده های مختلف نمی توان نسخه واحدی را تجویز کرد و یکسان عمل نمود.

سبحانی خاطرنشان کرد: برای نمونه در حوزه پتروشیمی شاید معافیت 10 درصدی برای ارز حاصل از صادرات و بازگرداندن 90 درصد آن به سامانه نیما منطقی باشد اما درمورد صنعت فولاد جواب نمی دهد چرا که شرایط خاص صنعت فولاد را مورد توجه قرار نداده است. با چنین مقرراتی، صادرات برخی کالاهای ساخته شده از فولاد که رقم صادرات آنها قابل توجه نیست، معاف از بازگشت ارز به سامانه نیما می شوند اما در مورد فولاد این معافیت اتفاق نمی افتد!

وی تصریح کرد: این بدان معناست که صنعت بالادست یعنی صنعت فولاد که ارز بری دارد، محصول خود را به گروهی می فروشد که نه تنها ارز بری نداشته بلکه با انجام یکسری عملیات بر روی محصول خریداری شده و صادرات آن، به جهت آنکه ارزش صادرات سالانه آن ها زیر یک میلیون دلار است، معاف از بازگشت ارز می شود درحالی که فولاد علیرغم ارز بری و هزینه های ارزی برای تولید، موظف به بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به سامانه نیما است. در واقع در چنین شرایطی، صنعتی که هزینه های ارزی داشته، دسترسی به ارز ندارد و در مقابل صنعتی که این وضعیت را ندارد، بدون هیچ مشکلی ارز صادراتی در اختیارش قرار می گیرد!

رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در بخش دیگری از صحبت های خود گفت: نکته دیگر این است که در صنعت فولاد به ازای هر تن تولید، 100 تا 120 دلار یعنی بیش از 20 درصد مبلغ فروش محصول، هزینه ارزی است که برای خرید اقلامی نظیر الکترود، فروآلیاژ و انواع نسوزها مصرف می شود. وقتی شرکتی حدود 20 درصد از تولیدات خود را صادر می کند یعنی کل صادرات آن صرف هزینه های ارزی شده است. بنابراین در شرایط عادی باید ارز حاصل از صادرات آنها به خودشان تخصیص یابد تا قادر به گرداندن چرخ کارخانه خود باشد.

وی با بیان اینکه امروز صنعت فولاد در شرایط عادی نیست گفت: برای نمونه الکترود به پاشنه آشیل فولادسازان ما تبدیل شده است و باید به هر نحوی که شده آن را تامین و ذخیره سازی کرد. شاید در موقعیتی عادی، موجودی یک یا دو ماه انبارها جوابگوی نیاز فولادسازان بود اما اکنون باید برای دو سال ذخیره نمایند و انبارها را برای این مدت پر کنند و این موضوع، ارز نسبتا بالایی را می طلبد و شاید حتی اگر کل فروش آنها صادر شود، جوابگوی این حجم خرید الکترود نباشد.

سبحانی ادامه داد: در نتیجه چنین جزئیاتی باید در تصمیمات و تدابیر مربوط به بازگشت ارز دیده شود. لذا ضمن تاکید بر اینکه ارز حاصل از صادرات باید تحت مدیریت و کنترل باشد و همه صنایع باید موظف به بازگشت آن به کشور باشند، تاکید داریم که نیاز ارزی واحدها هم باید دیده شود در غیر این صورت در صنعتی مانند فولاد، صادرات حتی جوابگوی نیاز ارزی کل تولید نخواهد بود چراکه فروش داخلی علیرغم اینکه ارزآوری ندارد، هزینه های ارزی برای واحدها در بردارد. بنابراین باید شرایطی فراهم گردد که صادرکنندگانی که ارز خود را در سامانه نیما عرضه می کنند بتوانند بدون محدودیت برای تامین نیازهای خود ارز در دسترس داشته باشند.

وی به خبرنگار چیلان اظهار داشت: یکی دیگر از نکاتی که باید به آن توجه کرد این است که با عرضه ارز توسط صادرکنندگان در سامانه نیما، شاید سیستم قادر به تامین ارز جهت خرید تجهیزات در کشور تامین کننده نباشد. این موضوع اگرچه یک چالش محسوب می شود و به یکی از نگرانی های تولیدکنندگان تبدیل شده است ولی راهکار آن این است که در عین نظارت و مدیریت فرآیند ارز حاصل از صادرات، اما در مقابل این اختیار هم به تولیدکننده داده شود تا با ارائه اسناد و برگ سبز گمرکی، ارز خود را در کشوری که مد نظر دارد با مدیریت خود هزینه نماید. البته این گزینه در سیستم ثبت سفارش دیده شده اما اجرای صحیح آن مهم است.

سبحانی در خاتمه گفت: به جرات می توان گفت یک دلار از ارز حاصل از صادرات فولادی ها به غیر از روال عادی و مدیریت شده به گونه دیگری هزینه نشده است یعنی فولادسازان یا ارز صادراتی خود را در سامانه نیما عرضه کرده و در صرافی ها تبدیل به ریال و نقدینگی کرده اند یا صرف بازپرداخت اقساط وام های ارزی و خرید ملزومات، قطعات و تجهیزات کارخانه کرده یا طرح های توسعه را با آن اجرایی کرده اند. لذا در شرایط فعلی باید این امر بیش از پیش تسهیل شود.