با شنيدن کلمه مادر معنايي همچون ايثار، دلسوزي و تعهد به ذهن متبادل مي شود چرا که مادر با عشق و علاقه خاصي فرزندان خويش را پرورش مي دهد و براي رشد و تعالي آنها از هيچ تلاشي حتي در سخت ترين شرايط دريغ نمي ورزد. حال صحبت از مادري است به گستره ايران زمين... مادري از جنس فولاد که فرزندان پولاديني را در دامان خود پرورش داده است و در جاي جاي ايران زمين نامي نيک از خود تا ابد به يادگار گذاشته است، فرزنداني پويا و خلاق که در حيات صنعتي کشور همچون قلبي تپنده با تکيه بر آموخته هاي مادر خويش براي رشد و شکوفايي بيشتر کشور تلاش مي کنند،چرا که فرزند آيينه خانواده خود است... يکي از آرمان هاي بسيار بزرگ ايرانيان داشتن صنعت ذوب آهن بود. با وجود مشکلاتي که کشورهاي خارجي با ايران داشتند حاضر به ارائه اين تکنولوژي به کشورمان نبودند اما در نهايت قرارداد احداث ذوب آهن اصفهان در سال 1344 با کشور شوروي سابق منعقد شد و در سال 1346 کلنگ اين شرکت عظيم توليد فولاد در اصفهان زده شد. احداث ذوب آهن در آن زمان و تحت شرايط حاکم بر آن دوران، بزرگترين پروژه صنعتي در کشور بود که ظرف مدت چهار سال کلنگ زني شد و در سال 1350 اولين بهره برداري از کوره بلند شماره يک ذوب آهن انجام گرفت وآرزوي ملي ايرانيان محقق شد. ذوب آهن اصفهان چشم همگان را به صنعت فولاد روشن کرد. اين مهم به واقع شاهکار بزرگي براي صنعت فولاد کشور به شمار مي رود که در اذهان مردم ايران زمين تا هميشه جاودانه است. با احداث ذوب آهن، استان اصفهان محور توليد فولاد ايران، قرار گرفت. گزينش اصفهان به اين علت بود که اين استان در مرکز کشور قرار داشت و با آسيب هاي مرزي کمتري مواجه بود و همچنين قرارگيري آن در کنار معادن که فاصله آن تا معدن يزد 200 تا 300 کيلومتر بود و قرار گيري در جوار رودخانه زاينده رود از ساير مزيت‌هاي آن بود. علاوه بر اين مزايا، اصفهان شهر صنعتگران ماهر و زبردستي است که در زمينه هاي مختلف نقش آفرين بودند و تاريخ گواه اين موضوع است. در زمان ساخت ذوب آهن کارشناسان روس هم حضور داشتند اما محور اصلي کار در اختيار صنعتگران، کارگران ماهر و متخصصين و کارشناسان و مهندسين ايراني بود که با احداث اين شرکت خدمات بسياري را به ديگر صنايع کشور ارائه داد. با ورود ذوب آهن به ايران و توليد 550 هزار تن که طرح اوليه روس ها بود، طبيعتاً دو محور براي توسعه مورد توجه قرار گرفت : 1) توسعه ذوب آهن پس از بهره برداري اوليه 550 هزار تن بود، پس از آن متوجه شدند اين کارخانه با امکانات و تجهيزات نصب شده توان افزايش توليد را دارد بر اين اساس طرح توسعه ذوب آهن به ميزان يک ميليون و 900 هزار تن افزايش يافت که گستره اين موضوع در تمامي زمينه هاي خط توليد ذوب آهن بود. 2) از آنجايي که ايران، صنعت مادر ذوب آهن را داشت و در کنار آن صنايع کوچک تر توليد فولاد نيز وجود داشتند، برنامه ريزي شد که توليد فولاد در آن مقطع به مرز 5 ميليون تن برسد. بدين منظور شرکت هاي کوچک تر در شهر هاي ديگر پيش بيني شد که مقاصدي از جمله اشتغال زايي و توليد فولاددر مناطق دور دست و همچنين توسعه صنعت را از شرق کشور به غرب مورد توجه قرار داده بودند. بنابراين در آن موقعيت ذوب آهن اصفهان بود که مي توانست به توسعه صنعت فولاد در اقصي نقاط کشور کمک کند زيرا تنها مرکزي بود که با وجود حضور فعال سرمايه هاي انساني متخصص، فرايندهاي طراحي، ساخت، نصب و بهره برداري را به عنوان شاه کليدهاي توسعه فولاد در درون خود نهادينه ساخته بود. ذوب آهن اصفهان به عنوان شناسنامه توليد فولاد در کشور با استفاده از سنگ آهني که از معادن استخراج مي شد، پروفيل هاي ساختماني اعم از تيرآهن، آرماتور، نبشي، ناوداني و... که محصول نهايي نورد بود،در سبد محصولات خود قرار داد. فرزندان ذوب آهن اصفهان ذوب آهن اصفهان در توسعه فولاد و احداث صنايع مختلف نقش بي بديلي داشت که همگان بر آن واقف هستند. اين شرکت در ساخت ساير صنايع نقش مستقيم داشته است. از مهمترين اين صنايع مي توان موارد زير را برشمرد : فولاد ميبد يزد ذوب آهن اصفهان در دهه 70 و در زمان حضور مهندس صادقي در اين شرکت، براي توليد چدن و احداث يک کوره بلند500 متر مکعبي، منطقه ميبد يزد را انتخاب کرد. تعدادي از سهامداران براي احداث اين واحد شروع به فعاليت کردند. فولاد مبارکه يکي ديگر از کارهايي که ذوب آهن اصفهان براي توسعه فولاد کشور انجام داد، نقش بارز آن در همکاري و ساخت بخشي از مجتمع فولاد مبارکه بود که طرح اوليه آن در بندرعباس پيش بيني شده بود. در ابتداي انقلاب مباحث بسيار زيادي مطرح شد که اين مجتمع در اصفهان با توجه به مزيت هاي اين شهر ساخته شود که در نهايت مسئولين کشوري و وزارت صنايع و معادن وقت با تاسيس فولاد مبارکه در شهر صنعتي اصفهان به عنوان قطب توليد فولاد موافقت کردند و نيروي انساني متخصص ذوب آهن به آنجا اعزام شد.به تدريج برنامه ريزي براي توليد 5 ميليون تن فولاد انجام شد و واحدهاي فولادي ديگر در قالب طرح هاي پنجگانه تاسيس شدند. 1) فولاد سبا در جوار ذوب آهن با 700 هزار تن توليد. 2) فولاد خراسان با 550 هزار تن. 3) فولاد ميانه براي توليد 550 هزار تن آرماتور. 4) اجراي برخي از طرح هاي توسعه فولاد مبارکه. 5 ) فولاد خوزستان. همچنين طرح هاي بسياري مقرر بود در ذوب آهن اصفهان انجام شود اما شرکت ملي فولاد تصميم گرفت طرح هاي پنجگانه را در شهرهاي مختلف اجرا نمايد لذا بازسازي مبارکه توسط همين شرکت، طرح سبا و فولاد خراسان با سرمايه گذاري ذوب آهن اصفهان، فولاد ميانه توسط خوزستان و در نهايت بازسازي فولاد خوزستان نيز به همين شرکت واگذار شد. بنابراين نقش ذوب آهن اصفهان در توسعه فولاد کشور در چند بخش متمرکز شد که از جمله فولاد سبا براي توليد 700 هزار تن ورق با استفاده از آخرين تکنولوژي به روز دنيا جهت توليد اسلب يا تختال نازک بود اين فرايند، کاهش حجم سرمايه گذاري در واحد نورد را در پي داشت زيرا توليد ورق پيوسته انجام مي گرفت بدين معنا که ماشين ريخته گري تختال نازک رامستقيم روي استندهاي نورد مي فرستاد و توليد ورق انجام مي گرفت که رقم قابل توجهي صرفه جويي به دليل پيوسته بودن توليد حاصل مي شد. فولاد خراسان در سال 1381 توليد 550 هزار تن آرماتور در فولاد خراسان انجام شد. سهامدار اصلي، اين شرکت سرمايه گذاري آن و ارائه خدمات و انتخاب پيمانکاران توسط ذوب آهن اصفهان انجام مي گرفت. در اين بخش نيز ذوب آهن با اعزام نيروي انساني متخصص نقش اساسي در ساخت اين مجموعه فولادي داشت. قروه و همدان در سال 1381 دو واحد ديگر که عمدتاً نقش انتقال تکنولوژي توليد فولاد را بر عهده داشتند در قروه و همدان ايجاد شدند که واحدهاي کوچک 100 متر مکعبي با 70 تن توليد چدن بودند. در اين دو منطقه نقش ذوب آهن بسيار مهم بود به دليل اينکه 49 درصد از سهام اين دو واحد را شرکت ملي فولاد ايران داشت. ذوب آهن اصفهان در راه اندازي اين واحد ها از سه منظر نقش داشت : 1) شرکت ملي فولاد ايران سهامدار عمده برخي از واحدهاي ساخته شده بود که ذوب آهن اصفهان نيز بخشي از اين شرکت به شمار مي رفت. بنابراين نقش طراحي، سازندگي و اجرا را بر عهده گرفت. 2) درخشش تلاشگران اولين شرکت عظيم فولادي (ذوب آهن اصفهان ) براي توسعه فولاد کشور و حضور در صنايع مختلف به لحاظ استراتژيک بسيار مهم بود.3) به دليل دارا بودن مواد اوليه (کک وآگلومره)، نقش تامين خوراک اين کارخانه ها را در زمان بهره برداري بر عهده داشت.   فولاد خوزستان در سال 1373 ذوب آهن اصفهان در زمينه اعزام نيروي انساني متخصص به فولاد خوزستان هم کوتاهي نکرد و هر ماه تعدادي از نيروهاي انساني ماهر خود را براي راه اندازي و افزايش توليد فولاد در مجموعه خوزستان به اين شرکت فرستاد. فولاد آلياژي يزد در سال1372 دانيلي ايتاليا،فولاد آلياژي يزد را احداث کرد. زمان بهره برداري آن به دليل نياز مبرم به نيروي انساني متخصص، ذوب آهن اصفهان بار ديگر نيروهاي انساني خود را طي قراردادي به اين مجموعه اعزام کرد و پس از آموزش و تربيت نيروي انساني متخصص بومي، ذوب آهني هاي با غيرت به خانه خود بازگشتند و مجدد بر روي فعاليت هاي شرکت و توليد يک ميليون و 900 هزار تن، و پس از آن نيزطرح توسعه سه ميليون و 400 هزار تن متمرکز شدند و اين طرح هاي توسعه توسط متخصصين کارخانه و پيمانکاراني که تربيت کرده بودند ادامه يافت. نقش غيرمستقيم ذوب آهن اصفهان در ساخت ساير صنايع نقش اقتصادي ذوب آهن به عنوان يک صنعت مادر در کشور به ويژه از بُعد اقتصادي، توليد فولاد و بي نياز نمودن ايران از واردات آهن، اهميت دارد. اين شرکت به دليل دارا بودن مواد اوليه، سوخت و نيروي انساني متخصص نقش آفرين بود. کشورهايي که صنايع سنگين مانند ذوب آهن دارند در تمامي زمينه ها توسعه مي يابند، در کنار اينکه وجود ذوب آهن سبب توسعه صنعت فولاد در کشور شد و توليد آن بحمدا... در حال حاضر به 21 و چهار دهم ميليون تن رسيد و ظرفيت سازي براي 35 ميليون تن نيز صورت گرفته است.همچنين در برنامه چشم انداز 1404 کشور، دست يابي به توليد55 ميليون تن فولاد در سال ديده شده است. ديگر صنايع مانند نفت، گاز، سيمان و... در کنار ذوب آهن نقش توسعه خود را در کشور نشان دادند. اصفهان قبل از ذوب آهن با وجود صنايع کوچک، صنعتي بود اما توسعه صنعتي اين شهر توسط صنايعي که در کنار واحدهاي بزرگ توليد فولاد خلق شدند شکل گرفت و در واقع از برکت وجود اين صنعت مادر، اصفهان چهره نويني از خود عرضه کرد. اين نقش غيرمستقيم ذوب آهن اصفهان در توسعه صنعت فولاد کشور و ساير صنايع، همه را مرهون اين شرکت بزرگ نموده و مزيت هاي بسياري را در صحنه بزرگ صنعتي کشور ايجاد کرده است و افتخار بزرگي براي کشور جمهوري اسلامي ايران است. انشاا... با توکل به خدا به زودي ظرف چند سال آينده شاهد توليد 50 ميليون تن فولاد در کشور باشيم. هر کدام از اين صنايع، فرزندان باوفا و صديق ايران بودند که در جاي جاي نقشه پهناور کشور پايه گذاري شده اند و نقشي در توسعه فولاد کشور دارند. نقش ذوب آهن اصفهان در معادن يکي از دلايلي که ذوب آهن اصفهان در ايران پايه گذاري شد دارا بودن مزيت نسبي و غني بودن کشور از معادن زغال سنگ و سنگ آهن بود. اگر چه در دنيا بسياري از کشورها هستند که مواد اوليه ندارند اما از تکنولوژي برخوردار هستند و توليد فولاد را انجام مي دهند. در سال 1344 که قرارداد ساخت ذوب آهن منعقد شد، توسعه معادن و قابل بهره برداري نمودن آنها و اکتشاف پهنه هاي معدني ايران توسط کشور شوروي سابق انجام گرفت. بنابراين معادن و بنادر براي تامين برخي از مواد اوليه که به دلايلي از خارج وارد مي شد و همچنين شرکت هاي توليدي همه زير چتر شرکت ملي فولاد قرار داشتند که صاحب صنعت فولاد کشور بود.  اما به تدريج که توسعه و تغييرات ساختاري در مالکيت ها انجام شد متاسفانه ذوب آهن اصفهان به عنوان پيشکسوت صنعت فولاد کشور براي تامين مواد اوليه با مشکل مواجه شد. مواد اوليه که خوراک اين صنعت توليد فولاد است متاسفانه به صورت خام صادر مي شود و اين موضوع مشکل آفرين است. در حال حاضر تکنولوژي تبديل مواد خام را به محصول نهايي و دريافت ارزش افزوده را دارا هستيم که خوشبختانه وزارت صنعت، معدن و تجارت با برنامه ريزي هاي مدون درصدد جلوگيري از خام فروشي است. انشاا... يکي از معادن سنگ آهن را نيز در اختيار ذوب آهن اصفهان قرار دهند که اين شرکت دچار کمبود مواد آهني نباشد. نقش ذوب آهن در تربيت نيروي انساني ذوب آهن اصفهان علاوه بر ايفاي نقش در توليد فولاد کشور و همکاري با ساير صنايع؛ در زمينه تربيت نيروي انساني متخصص نيز نقش بارزي ايفا کرده است. در حال حاضر در هر جاي ايران متخصصيني که محور اصلي صنعت کشور هستند به نوعي با ذوب آهن در ارتباط مي باشند. آنان دوران کارآموزي، خدمت سربازي، استخدام و... را به نحوي از اين کارخانه عظيم آغاز کردند. لذا يکي از کمک هاي زيربنايي ذوب آهن، تربيت نيروي انساني متخصص و تزريق آن به بدنه صنايع مختلف بود. همچنين بعد از اجراي اصل 44 که واگذاري صنايع و ساير شرکت ها به بخش خصوصي مطرح شد بسياري از نيروهاي انساني که محور کارخانه هاي توليدي در زمينه‌هاي مختلف هستند در صحبت هاي خودشان عنوان مي کنند که تجربه حضور در ذوب آهن اصفهان،  موفقيت آنها را در شغل فعلي رقم زده است. اين افراد سفيران اين کارخانه مادر صنعتي در جاي جاي ايران زمين به شمار مي روند. مهمترين مزيت هايي که بيش از نيم قرن ذوب آهن اصفهان به کشور هديه داد معمولاً وقتي مي خواهند از باب تجربه، تخصص و پيشکسوت بودن افراد را محک بزنند به سن و سال آنها توجه مي کنند. مزيت هايي که طي اين بيش از نيم قرن براي کشور ايران به ارمغان آورده شد اين است که با ساخت و راه اندازي صنعت ذوب آهن اصفهان، اعتماد به نفس افراد صنعتي افزايش يافت،مديران فني بسياري آموزش ديدند و منشأ اثر شدند.مجموعه ذوب آهن اصفهان به عنوان يک دانشگاه کاربردي با قدمت بيش از 50 سال در مقابل ساير صنايع مزايا و دستاوردهاي قابل توجهي را براي کشور به ارمغان آورده است. رشدي که صنعت کشور در اين 50 سال در کنار ذوب آهن اصفهان کسب نموده قابل تحسين است.تکنولوژي هاي خوبي در کنار ذوب آهن داشتيم، طرح قائم به عنوان توليد آهن اسفنجي در کنار روش هاي متداول دنيا است و صاحب امتياز آن کشور جمهوري اسلامي ايران است. نقش ذوب آهن اصفهان در شهرسازي زماني که ذوب آهن در 35 کيلومتري شهر اصفهان در دشت طبس مقرر شد تاسيس شود بحث اوليه اين بود که در کنار ذوب آهن يک شهرک صنعتي داشته باشيم که نيروهاي متخصص را در کنار ذوب آهن به دو دليل اسکان دهيم : هزينه حمل و نقل زيادي به شرکت تحميل نشود و ديگر اينکه کارکنان با اسکان در جوار شرکت هر لحظه که نياز باشد مي توانند در کمترين زمان در کارخانه حضور يابند و مشکل مسکن نيز نخواهند داشت. با توجه به اينکه اسکان نيروي انساني شرکت جزء برنامه هاي مهم ذوب آهن بود دو منطقه را انتخاب کرد، ابتدا شهرک صنعتي واحد بود که اولين شهرک در جوار صنعت در کشور محسوب مي شد و متخصصين ذوب آهن همراه با کارشناسان روس در آن اقامت داشتند، سپس کلنگ شهر فولادشهر در سال 1346 و در شش کيلومتري ذوب آهن زده شد. در کنار آن ساخت منازل، امکانات شهري و... مطرح شد. نيروهايي که در ابتدا کار ساخت ذوب آهن را انجام مي دادند، ساخت منازل شهر فولادشهر را نيز به صورت همزمان بر عهده گرفتند. در ذوب آهن علاوه بر کارگاه هايي که ساخت قطعات و تجهيزات کارخانه را انجام مي دادند در واحد ساختماني تجهيزاتي وجود داشت که کارهاي مربوط به پيش ساخته هاي منازل مسکوني به صورت انبوه در آن انجام مي گرفت، اين پيش ساخته ها را پس از ساخت به فولادشهر حمل مي کردند و در آنجا سريع از طريق اين قطعات برج ها و ويلاها ساخته و به کارکنان در عرض چندين ماه تحويل داده مي شد. اين شهر بزرگ يادگاري از ذوب آهن اصفهان است که به دست تواناي کارکنان ذوب آهن اصفهان ساخته شد. همين کار بزرگ الگويي براي ساخت منازل پيش ساخته در کشور شد. ذوب آهن پس از اتمام کار ساخت منازل فولادشهر در توليد پيش ساخته ها و ارسال به ساير نقاط مختلف کشور نقش آفرين بود. قبل از اينکه کار ساخت شهر فولادشهر به پايان برسد کارکنان در اصفهان ساکن بودند. اتوبان ذوب آهن قبلاً يک جاده دو طرفه بود و حوادث ناگواري داشت با احداث ذوب آهن در 35 کيلومتري اصفهان، اتوبان فعلي با سرمايه گذاري توسط کارخانه ساخته شد. موج شکن‌هاي فعلي نيز که اطراف باند اتوبان ذوب آهن نصب شده اند توسط اين شرکت سرمايه گذاري و توليد شد و براي نصب به اداره راه و ترابري تحويل داده شد. ذوب آهن اصفهان با ساخت مراکز تفريحي، سياحتي و اقامتي در شهر هاي مختلف نيز علي رغم توجه به مساله رفاه پرسنل در رونق صنعت گردشگري و اقتصاد شهرهاي مختلف نيز نقش موثري داشته است. به عنوان مثال شهرستان چادگان با تاسيس مراکز رفاهي ذوب آهن در ايران شناخته شد و از رونق اقتصادي خوبي برخوردار است. قبلاً موسسه خيريه قائم رضا متعلق به ذوب آهن بود و در امور خيريه نيز نقش داشت که انشاا... هميشه پايدار باشد و در کنار توليد محصولات فولادي با برند مطرح جهاني،  نقش اجتماعي و فرهنگي خود را همچون گذشته در کارنامه ايران زمين ثبت نمايد.