چندین سال است که در فصول تابستان و زمستان با افزایش مصرف برق و گاز، صنایع با محدودیت دسترسی به انرژی مواجه می‌شوند؛ محدودیتی که موجب تعطیلی دوره‌ای کارخانه‌ها شده و تاثیرات گسترده و مخربی بر تولید و اقتصاد دارد. تابستان بسیار گرم امسال هم از راه رسید و همانند سال‌های گذشته قطعی برق و مشکلات و چالش‌های آن گریبان گیر صنعت شد؛ مشکلی که امسال هم تدبیری برای آن اندیشیده نشد و مانند سال‌های قبل ضررهای هنگفتی به تولید وارد و صنعت را متحمل خسارات سنگینی کرد.

 تبعات محدودیت انرژی بر صادرات فولاد کشور

یکی از صنایعی که محدودیت انرژی مشکلات عدیده‌ای را به طور زنجیروار در بخش‌های تولید، فروش و صادرات و البته صنایع پایین‌دست آن ایجاد کرده، صنعت فولاد است که طی سال‌های گذشته خسارت های مالی قابل توجهی از این قطعی‌ها دیده است. نگاهی به آمارهای تولید 1402 صنعت فولاد و مقایسه میزان تولید سه ماهه دوم با سه ماهه نخست سال، کاهش چشمگیری را نشان می‌دهد که تاثیر قطعی برق بر تامین مواد اولیه، تولید و درآمد از دست رفته را عیان می‌سازد. گذشته از تبعاتی که این قطعی‌ها برای این صنعت و البته برای اقتصاد کشور در پی دارد، عواقب ناشی از آن منافع صادراتی را نیز تهدید می‌کند. با هر بار تکرار این روند، شرکت‌های فولادی در انجام تعهدات صادراتی خود با مشکل مواجه شده و اعتبار صادراتی صنعت فولاد کشور در عرصه بین‌المللی خدشه‌دار می‌شود.

تداوم ارزآوری کشور؛ نیازمند مدیریت صحیح انرژی صنایع

با توجه به این که بخش قابل توجهی از ارزآوری حاصل از صادرات غیرنفتی به صنعت فولاد اختصاص دارد، چنین محدودیت‌هایی علاوه بر تولیدکننده، به درآمد ارزی کشور نیز لطمه وارد می‌سازد و درست همین جاست که لزوم مدیریت مناسب برای عبور از این فصول با کمترین آسیب و مدیریتِ تامین پایدار برق، بیشتر احساس می‌شود. فراهم سازی زیرساخت‌های اساسی برای این صنعت که در حال حاضر رتبه دهم جهان را داشته و در صحنه بین المللی مزیت رقابتی دارد، علاوه بر این که کمک به ارزآوری کشور است، چرخ تولید و کارآفرینی را با سرعت بیشتری به حرکت درمی‌آورد.

وزارت نیرو؛ متولی اصلی تامین انرژی

گرچه بخش صنعت برای کاهش ناترازی برق وارد میدان عمل شده و شرکت‌های بزرگ فولادی نیز دارای نیروگاه‌هایی متصل به شبکه سراسری هستند، با این وجود باز هم مشکل قطعی برق دارند. اما در عین حال نباید فراموش کرد که متولی تامین انرژی و فراهم سازی زیرساخت‌های اساسی از وظایف وزارت نیرو است که متاسفانه نه تنها هیچ برنامه‌ریزی برای همخوانی بیشتر تولید و تقاضای انرژی و مدیریت صحیح عرضه برق نداشته است بلکه طی چند سال گذشته نرخ برق صنعت را تا چند برابر افزایش داده است و مزیت دسترسی به انرژی با قیمت مناسب نسبت به رقبای بین المللی را کمرنگ کرده است. همچنین مدتهاست که تنها راه‌حل سیاست‌گذاران برای مشکل ناترازی برق، محدودیت برق صنایع و هدایت انرژی صرفه‌جویی شده به بخش خانگی بوده است. درحالی که در کشور‌های توسعه یافته، به دلیل اهمیت تولید و صنعت، نه تنها از انجام اقداماتی چون قطع برق واحد‌های صنعتی خودداری می‌کنند، بلکه به توسعه زیرساخت‌های بخش انرژی برای خدمات‌دهی به صنعت توجه ویژه‌ای دارند.

جبران ناترازی انرژی با تسهیل فرآیند نیروگاه‌سازی

در کشور ما طی سال‌های اخیر تلاش برای جلب سرمایه‌گذار بخش خصوصی به حوزه انرژی چندان موفق نبوده است؛ از این رو برخی صنایع از جمله صنعت فولاد با پیشنهاد دولت، برای تولید انرژی آستین بالا زدند و بر اساس تفاهم نامه‌ای که با هدف کاهش وابستگی صنعت به تامین برق از شبکه سراسری بین وزارت نیرو و صمت امضا شد، صنایع بزرگ برای احداث نیروگاه وارد عمل شدند. گرچه تا به امروز راهکار کارگشا و مناسبی توسط متولیان برای برون رفت از این شرایط ارائه نشده است، اما امید می‌رود با تسهیل فرآیند نیروگاه‌سازی، اعطای تسهیلات و همراهی دولت با صنعتگرانی که به حوزه تولید انرژی ورود کرده‌اند، کسری برق تا حد زیادی جبران و ناترازی در این صنعت رفع گردد.