اشاره: كارخانه فروسيليس ايران (شركت سهامي عام) در سال 1360،  توسط شركت فروسيليس ايران و به همت مؤسسين آن كه خود از صنعت گران خبره و باتجربه در زمينه‌ ريخته‌گری و ذوب فلزات هستند، اقدام به تأسيس و توليد فروسيليس استاندارد نمود. اين كارخانه در سال 1363، با اعتقاد بر اين باور كه صنايع متكی به منابع اوليه بايد بيش از پيش توسعه و گسترش يابد، تأسيس و با اين عمل ضمن بكارگيری نيروی انسانی و فعال نمودن منابع كشور موجب خودكفايی صنايع ذوب فولاد و ريخته‌گری از لحاظ مصرف فروآلياژ و قطع وابستگی به منابع خارجی گرديد. شرکتی که حوزه فعاليت آن توليد فروسيليسيم، فروسيليسيم منيزيم، پودر م كيروسيل كيا است همواره فروسيليسيم صنايع ذوب فولاد كشور از جمله شركت هاي ذوب آهن اصفهان، فولاد مباركه، فولاد خوزستان و فولاد خراسان را تأمين نموده است.طی سال های اخیر شرکت فروسیلیس ایران توانسته سهم قابل توجهی از بازارهای داخلی و خارجی را مال خود کند و در سال 89 توانست عنوان صادرکننده برتر را از آن خود کند.

در ادامه گفت و گوی اختصاصی چیلان با دکتر کورش کیهانی زاده، مدیرعامل کارخانه فروسیلیس ایران درباره موضوع صنعت فروسیلیس در ایران و مشکلات و موانع موجود بر سر راه این صنعت از نظر خوانندگان خواهد گذشت:

جناب مهندس به نظر شما وضعيت کنونی صنعت فولاد و همینطور فروسيليس در ايران چگونه است؟

در حال حاضر بزرگ‌ترين مشکل صنعت فولاد رکود بازار است اما در عين‌حال اين صنعت با مشکلات متعدد ديگری نيز دست ‌و ‌پنجه نرم می کند، كاهش شديد قيمت‌های جهانی محصولات فولادی به دليل كاهش قيمت سنگ‌آهن، انرژی و همچنين دامپينگ چين در بازارهای جهانی است. در حالی كه هزينه‌های فولادسازان ايرانی نه تنها كاهش نيافته بلكه افزايش هم يافته است. هم اكنون در بازار داخل با كاهش تقاضا مواجه بوده و از طرفی با توجه به قيمت ارز، مزيت هاي صادرات را نيز كاهش داده است. هرچند در هفته هاي گذشته بازار جهاني فولاد به‌دليل پيش بيني افزايش رشد اقتصادي چين و هند به عنوان بزرگ‌ترين توليد كنندگان فولاد در جهان تا حدودي بهبود يافته و شاهد افزايش قيمت فولاد در بازارهاي جهاني بوده‌ايم اما به نظر نمي‌رسد تاثيرات اين بهبود نسبي علي‌رغم افزايش قيمت موقتي برخي محصولات فولادي در ايران به دليل دپوي بيش از 3 ميليون فولاد در شركت‌هاي فولادسازي و عدم تقاضاي كافي در كوتاه مدت شامل ايران گردد.

مشكلات صنايع فولادي كه از سال‌هاي گذشته شروع شده به صنايع فروآلياژ كشور نيز تسري پيدا كرده و به دليل ركود اقتصادي داخل وكاهش قيمت جهاني، صنايع فروآلياژ كشور و به خصوص توليدكنندگان فروسيليسيم را دچار مشكلات عديده‌اي كرده است حدود 80 درصد فروسليسيم توليد شده در كشور به واحدهاي فولادسازي فروخته مي شود که با توجه به مشكلات عديده‌اي كه شركت‌هاي فولادسازي در فروش محصولات و تامين نقدينگي لازم خود دارند توليدكنندگان فروآلياژ را نيز دچار مشكل كرده‌اند. در عين‌حال با كاهش قيمت جهاني فروآلياژها صادرات اين محصولات هم به راحتي انجام پذير نبوده و با توجه به هزينه‌هاي توليد در ايران در مقايسه با توليدكنندگان چيني صادرات نيز صرفه اقتصادي نخواهد داشت.

بازارهاي داخلي و خارجي و شرايط ايران در بين ساير توليد كنندگان فروسيليس را چگونه می بینید؟

درحال حاضر فرومنگنز توليد داخل حدود 30 درصد نياز كشور را تامين نموده والباقي آن وارد مي شود. فروسيليسي كه در داخل كشور توليد مي‌شود در حال حاضر تا حدودي نياز صنعت فولاد و ريخته گري را تامين مي کند ولي با توجه به طرح هاي توسعه‌اي فولاد درآينده‌اي بسيار نزديك مصرف فروسيليسيم افزون شده و نياز است تا براي تامين داخلي آن برنامه‌ريزي‌هاي مناسبي صورت گیرد. صادرات محصول فروسيليس نيز در سال‌هاي گذشته حدود 20 تا 25 درصد بوده ولي با ركود حاكم در فولاد كشور از سال گذشته شدت گرفته رو به افزايش است، مقصد صادراتي فروسيليس نيز بازار منطقه به خصوص تركيه بوده است.

چین بزرگترین تولید‌کننده و مصرف‌کننده انواع محصولات فروآلیاژی در جهان است‌ و در سال‌هاي گذشته چین با حدود 60 ‌درصدی از تولید فروآلیاژها در راس‌ تولید‌کنندگان‌، صادرکنندگان و مصرف‌کنندگان جهان قرار گرفت‌، و مابقي توسط سایر کشورها از جمله ایالات‌متحده‌، ژاپن‌، نروژ‌، روسیه‌، برزیل‌، آفریقای جنوبی و چند کشور دیگر تولید شده است‌. سهم ايران در توليد جهاني فروآلياژ به‌نظر ‌مي‌رسد كمتر از نيم درصد باشد.

درحال‌حاضر ظرفيت توليد فروسیلیسيم در ايران نزدیک به 100 هزار تن در سال است كه تقريبا 80 درصد اين ظرفيت توليد مي‌گردد و مجموع ظرفیت اسمی فروكروم در سال ۴۰ هزار تن است اما در حال ‌حاضر توليد آن به دلایل مختلف بسیار پایین‌تر از ظرفیت اسمی ذکر شده است. توليد فروموليبدن نيز كمتر از 5 هزار تن در سال بوده و ظرفيت توليد براي فرومنگنز پركربن در حدود50 هزارتن در سال بوده كه توليد آن بدليل مشكلات مربوط به تامين سنگ منگنز مرغوب به مراتب كمتر از اين ميزان مي باشد ظرفيت توليد فروسيليكومنيزيم به عنوان عامل نشكن‌ساز در توليد چدن نشكن نيز حدود 8-10 هزارتن در سال بوده كه پاسخ‌گوي نياز داخلي خواهد بود و بنابراين براساس آمارهاي غير رسمي توان توليد فروآلياژ دركشور در حال حاضر حدود 200 هزار تن در سال بوده ولي به صورت كامل به خصوص در توليد فرومنگنز و فروكرم از اين ظرفيت استفاده نشده است.

عوامل ركود فعلي در صنعت و راهكارهاي پيشنهادي براي خروج از ركود را چه می دانید؟

بخش عمده‌اي از مشكلات صنايع فولادي به عوامل بيروني همچون ركود اقتصادي، كاهش قيمت جهاني محصولات فولادي، واردات بي رويه محصولات بي كيفيت فولادي، عدم تعيين تعرفه مناسب بر واردات اين محصولات، عدم اتخاذ تدابير حمايتي از صنعت فولاد در شرايط ركود فعلي مربوط است. درعين حال كاهش تقاضا در بازار داخلي بدليل ركود حاكم بر بخش ساختمان، طرح‌هاي عمراني و صنعتي و خودروسازي نيز از عوامل مهم ركود فعلي فولاد كشور است كه اين عوامل علاوه بر بخش فولاد بر ساير بخش هاي بالادستي مانند فروآلياژها نيز تاثير گذاشته است.

شركت‌هاي فولادسازي با توجه به مشكلات پيش‌رو همواره خواستار حذف يا كاهش تعرفه واردات فروآلياژها بوده‌اند مطابق آمارهاي جهاني جهت توليد فولاد در كوره بلند به‌طور متوسط 14 كيلوگرم انواع فروآلياژ و در كوره قوس الكتريكي 11 كيلوگرم مورد نياز است كه بر اساس آمار مذكور مربوط به سال 2014 حدو 3.6 درصد هزينه توليد در خصوص كوره بلند و 2.9 درصد قيمت تمام شده در كوره قوس خواهد بود.

در حال حاضر حداكثر تعرفه واردات فروآلياژ 15درصد بوده و با توجه به سهم اندك فروالياژها در قيمت تمام شده فولاد به نظر مي رسد در كاهش هزينه توليد فولاد تاثير بسزائي نداشته باشد بنابراين شركت‌هاي فولادي بايستي دنبال راهكار مناسب‌تري جهت كاهش هزينه‌هاي توليد باشند و افزايش تعرفه‌هاي واردات فولاد و جلوگيري از واردات بي رويه محصولات فولادي را پيگير باشند.

ايالات متحده امريكا در مقابله با دامپينگ فولاد و فروآلياژ چين تعرفه واردات فولاد را تا 260 درصد و واردات فروآلياژ چين را تا 120درصد افزايش داده است. به نظرم بايستي دولت ايران نيز جهت حمايت از صنعت فولاد و فروآلياژ كشور در خصوص تعرفه واردات فولاد و فروآلياژها نيز با توجه به شرايط موجود از تعرفه هاي شناور استفاده كند.

بازار داخلي فروآلياژها به دليل کاهش تقاضا مدتي است که در رکود بسر مي‌برد، با توجه به شرايط ركود حاكم در توليد فولاد در ايران و اقصي نقاط جهان و شرايط عرضه به احتمال قوي، اين روند ادامه خواهد داشت. در بازارهاي جهاني، قيمت انواع فروآلياژها همچون فروسيليسم، فروکروم، فرومنگنز، فروموليبدن با کاهش شديدي مواجه شده است و به نظر مي‌رسد با توجه به كاهش شديد تقاضا، قيمت‌ها بازهم کاهش پيدا کند و احتمال افزايش قيمت‌ها تقريبا در كوتاه مدت بعيد به نظر مي‌رسد.

در سال‌هاي گذشته و در دوران اوج شركت‌هاي فروآلياژ ايران و به خصوص توليدكنندگان فروسيليسيم استراتژي قيمت‌گذاري براي محصولات توليدي، استراتژي قيمت‌گذاري بر اساس سود بالا و جذب مشتريان خاص و اندك بوده است، توليدکنندگان فروآلياژها در کشور تمايل به فروش در بازار داخلي داشته، چرا که حاشيه سود فروش در بازار داخلي بيشتر از حاشيه سود صادرات است كه اين امر سبب ايجاد انگيزه در سرمايه گذاري در اين بخش شده و تقاضا براي ايجاد واحدهاي فروآلياژي به طور قابل ملاحظه‌اي افزايش يافت. ولي با شروع بحران و ركود اقتصادي در صنعت فولاد كشور اين نوع استراتژي عملا كاربرد لازم را از دست داده است زيرا درمقطع كنوني باعث كاهش تعداد مشتريان داخلي شده و با توجه به افت قيمت جهاني محصولات فروآلياژي، شركت هاي فولادي خواستار كاهش قيمت اين محصولات بوده‌اند و همچنين موجب شده است تا خريداران خارجي محصولات فروآلياژي ايران به ويژه تركيه از شرايط به وجود آمده، بهره لازم را برده و حتي بتوانند قسمتي از بازار داخلي را جذب كرده و تحت نفوذ خود قرار دهند.

بنابراين ضروري است تا در تعامل با رشد صنعت فولاد ايران استراتژي مناسبي در  قيمت‌گذاري محصولات فروآلياژي اتخاذ شده تا ضمن برخورداري از سود مناسب در اين صنعت با هدف تعامل و همكاري درازمدت با بخش فولاد و ريخته‌گري ايران، انگيزه لازم در سرمايه‌گزاران جهت ورود به صنعت فروآلياژ ايجاد گردد.

از ديگر سو صنايع فروآلياژ ايران بايستي به دو مولفه كيفيت و كاهش هزينه‌هاي توليد نيز توجه داشته باشند تا بتوانند ضمن حفظ بازار داخلي و جلوگيري از ورود محصولات مشابه در بازار رقابتي خارج از ايران هم حضور موثر و موفقي داشته باشند، انتخاب تكنولوژي‌هاي جديد  و استفاده از فنآوري‌هاي مدرن توليد فروآلياژها نيز بايستي مدنظر سرمايه‌گزاران جديد در اين عرصه باشد.

مجموعه فروسيليس ایران در سال 95 چه برنامه هاي توسعه و استراتژي‌هايی دارد؟

فروسيليس ايران به عنوان يك شركت پيشكسوت درزمينه توليد فروآلياژها، يك طرح توسعه بسيار بزرگ را برنامه‌ريزي كرده تا در زمينه توليد فرومنگنز و فروسيلسيم فعاليت خود را گسترش دهد. اين طرح با ظرفيت توليد فرومنگنز پركربن 50 هزارتن ساليانه، فروسيليكومنگنز 50 هزارتن ساليانه و فروسيلسيم 25 هزار تن ساليانه برنامه‌ريزي و هدف‌گذاري شده است تا توليد كارخانه، از 25 هزارتن به 150 هزارتن درسال ارتقاء يابد. اين طرح در محدوده كارخانه فروسيليس ايران و با هزينه سرمايه‌گذاري بالغ بر 500 ميليارد تومان انجام خواهد شد. ميزان اشتغال‌زائي در طرح  توسعه حدود 480 الي 500 نفر به صورت مستقيم خواهد بود و در عين حال، براي هزاران  نفر نيز به صورت غيرمستقيم و در بخش هاي جانبي شامل معادن، تامين قطعات و مواد اوليه، حمل و نقل و غیره اشتغال ايجاد خواهد کرد.

با توجه به اين كه در بدو تاسيس شركت فروسيليس ايران پيش‌بيني‌هاي لازم در خصوص افزايش و تنوع توليدات صورت گرفته است، بنابراين بخشي از تجهيزات و امكانات و زيرساخت هاي لازم نيز به موازات اجراي فاز اول شركت يعني توليد 25 هزارتن فروسيليسيم تهيه شده است.

به عنوان آخرین سئوال، چشم انداز وآينده صنعت فروسيليس در ايران را چگونه پيش بيني می کنید؟

فروآلياژها و به خصوص فروسيليسيم در توليد فولاد و قطعات ريخته‌گري فولادي و چدني نقش منحصربه‌فردي ايفا مي‌کنند، لذا توسعه ظرفيت فولاد و چدن در کشور با افزايش مصرف فروسيليس همراه است. بر اين اساس، توليد فروسيليسم، از نظر کمي و کيفي به توليد فولاد وابسته است و هر قدر توليد فولاد بيشتر باشد نياز به فروآلياژها بيشتر است. از آنجا که توليد فولاد در توسعه اقتصادي نقش مهمي دارد، لذا توليد فروآلياژها براي اقتصاد ملي از اهميت بسياري برخوردار است.

بنابراين با توجه به بالا رفتن نياز بازار براي استفاده از فولاد و گسترش محصولات فولادي لازم و ضروري است که فرو آلياژ هم بتواند به همان اندازه توسعه يافته و بازار خود را به‌دست آورد. همچنین با توجه به اينکه کسب جايگاه هفتم دنيا با توليد ساليانه 55 ميليون تن فولاد خام در افق 1404 در برنامه راهبردي فولاد کشور ديده شده، ضرورت دارد توسعه صنايع آهن و فولاد با برقراري توازن در توسعه فروآلياژها به منظور پوشش کامل نياز داخل و صادرات مدنظر قرار گيرد جهت تامين انواع فروآلياژ مورد نيازصنعت فولاد كشور در برنامه راهبردي كشور حدود 600 تا 650 هزارتن انواع فروآلياژ مورد نياز خواهد بود كه سهم فروسيليسم حدود 280 هزار تن و مابقي مربوط به ساير فروآلياژها خواهد بود.

ضمن اینکه سرمايه‌گذاري در بخش فروآلياژ به خصوص فروسيليسيم در سال‌هاي اخير قابل توجه بوده و پيش بيني مي شود در سه سال آينده حداقل 80 تا 100 هزارتن به ظرفيت فروآلياژ كشور اضافه گردد.