به گزارش چیلان، کیوان جعفری طهرانی در شانزدهمین کنفرانس فولاد و مواد خام چین که از 21 تا 23 سپتامبر (31 شهریور تا 2 مهر) در شهر دالیان چین برگزار شد، با اشاره به اینکه ایران به دنبال حذف عوارض صادرات گندله سنگ آهن و صادرات محصول با ارزش افزوده در زنجیره فولاد است، به سخنرانی مبسوطی پرداخت.

این سخنرانی ایرانی کنفرانس فولاد و مواد خام چین، در بخش نخست صحبت هایش به ظرفیت در زنجیره ارزش بالادستی فولاد پرداخت و به آماری در این زمینه اشاره کرد و گفت: براساس مستندات طرح جامع فولاد که توسط شرکت فولاد تکنیک ارائه شده است ظرفیت تولید کنسانتره در ایران در سال 2014 بالغ بر 30.3 میلین تن بود که عدد آن در سال 2015 به 43.6 میلیون تن افزایش یافت. همچنین در بخش ظرفیت سازی گندله ظرفیت از 21.7 میلیون تن در سال 2014 به 22.7 میلیون تن ارتقا یافت.ظرفیت تولید آهن اسفنجی در بین سال های 2014 تا 2015 تغییر محسوسی نداشت و همان 22.3 میلیون تن باقی ماند اما در بخش ظرفیت شمش و محصولات فولادی رشد به چشم خورد چون ظرفیت تولید شمش از 22.5 میلیون تن 23.7 میلیون تن شد و محصولات فولادی از 32.2 میلیون تن به 34.1 میلیون تن رسید.

جعفری طهرانی به تولید بالادستی در زنجیره ارزش هم اشاره کرد و گفت: تولید سنگ آهن در بین سال های 2013 تا 2015 افت چشمگیری را مشاهده کرد و از 56.4 میلیون تن در سال 2013 در ابتدا به 45 میلیون تن و سپس در سال 2015 به 35 میلیون تن کاهش یافت که دلیل این افت تولید را می توان کاهش قیمت جهانی سنگ آهن و تعطیلی بسیاری از واحدهای معدنی بخش خصوصی دانست. با این وجود در بخش تولید کنسانتره و گندله رشد تولید به ثبت رسید به گونه ای که تولید کنسانتره که در سال 2013 به 24.1 میلیون تن بود و در سال 2014 به 25.7 میلیون و در سال 2015 به 31.4 میلیون تن رسید و گندله که 20.7 میلیون تن بود در سال 2014 به 21.4 میلیون تن رسید و در سال 2015 تقریبا 21.5 میلیون تن شد. درحالی رشد تولید گندله و کنسانتره در کشور دیده شد اما در تولید DRI (آهن اسفنجی) تولید در بین سال های 2013 تا 2014 رشد را نشان داد و از 15.5 میلیون تن به 17.2 میلیون تن ارتقا یافت اما در سال 2015 مجددا تولید افت کرده و به 16.3 میلیون تن تنزل یافت.

وی به آمار ارائه شده از سوی ایمیدرو در مورد تولید چهار ماهه نخست سال 95 در مقایسه با 4 ماهه سال 94 (مارس تا ژوئن) در زنجیره ارزش فولاد اشاره کوتاهی داشت و آنرا اینگونه تشریح کرد: تولید سنگ آهن در چهار ماهه نخست سال جاری (سال 95) یعنی اواسط ماه مارس تا ژوئن 2016 میلادی نسبت به مدت مشابه سال قبل افت 16.55 درصدی داشته و 2.56 میلیون تن به بالغ بر 2.14 میلیون تن در 4 ماهه امسال رسیده است.

علاوه براین، کنسانتره سنگ آهن همچنان رشد تولید داشته و این رشد 15.84 درصد بود. تولید کنسانتره از 8.29 میلیون تن در چهار ماهه نخست سال جاری (سال 95) یعنی اواسط ماه مارس تا ژوئن 2016 میلادی به 9.6 میلیون تن رسیده است. همچنین تولید گندله از 7.93 میلیون تن حدود 7.89 میلیون تن شد و افت 0.37 درصدی را به ثبت رساند. تولید آهن اسفنجی رشد 3.9 درصد را تجربه کرد و از 5.29 میلیون تن به 5.49 میلیون تن رسید و اما در بخش تولید شمش و محصولات فولادی افت تولید به چشم خورد. تولید شمش 3.33 درصد کاهش داشت و به 4.75 میلیون تن رسیده و محصولات فولادی از 3.63 میلیون تن، 3.35 میلیون تن شده بود.

رئیس امور بین الملل انجمن سنگ آهن، صادرات سنگ آهن ایران به چین را از سال 2013 تا 2016 به واسطه افت قیمت های جهانی کاهشی عنوان کرد و گفت: ایران در سال 2013 بالغ بر 23.5 میلیون تن سنگ آهن به کشور چین صادر کرده بود که عدد آن در سال 2014 به 20.2 میلیون تن رسید و در سال 2015 به 13.5 میلیون تن سقوط کرد امسال هم تا ماه آگوست و ظرف مدت 8 ماه 10.6 میلیون تن سنگ آهن از کشور به مقصد چین صادر شده که به دلیل بهبود تقاضا و قیمت های جهانی رشد صادرات را شاهد بودیم. متوسط قیمت هم به ترتیب از سال 2013، 2014، 2015 و 8 ماهه 2016 به ترتیب 106 دلار در هر تن، 86 دلار در هر تن، 44 دلار بر تن و در نهایت 55 دلار بر تن برآورد شده است.

وی در بخش های بعدی سخنرانی خود آماری از تولید فولاد خام ایران از سال 1980 تا 2015 ارائه داد و تاکید کرد: تولید فولاد خام ایران که در این سال ها افزایشی بوده است و همانگونه که از چارت برمی آید تولید از 6.6 میلیون تن در سال 2000 به 16.33 میلیون تن در سال 2015 افزایش یافته است. همچنین آمارهای صادراتی منتشر شده نشان می دهد صادرات در چهار ماهه نخست امسال (95) رشد چشمگیر 77 درصدی داشته و از 1.17 میلیون تن به 2.07 میلیون تن رسیده است.

براساس آماری از سوی فولاد تکنیک، ایران که تا سال 2013 یکی از واردکنندگان شمش فولادی در جهان محسوب می شد در سال 2015 واردات را به طور قابل توجهی به 136 هزار تن کاهش داد و درمقابل به یکی از صادرکنندگان فولاد خام تبدیل شد و صادرات خود را به یک میلیون و 795 هزار تن در سال 2015 رساند. علاوه براین، این شرکت پیش بینی کرده ایران در زمینه مصرف فولاد براساس طرح جامع فولاد باید از 24.415 میلیون تن در سال 2016 به 41.477 میلیون تن در سال 2025 برسد درحالی که مصرف واقعی در سال 2016 تقریبا 20.177 میلیون تن بوده و در سال 2025 برآورد می شود به 33.944 میلیون تن برسد. این اختلاف در واقع نشان می دهد در سال 2016 فاصله مصرف فولاد براساس طرح جامع درمقایسه با مصرف واقعی فولاد در سال 2016 که 4.238 میلیون تن بوده است در سال 2025 این اختلاف بیشتر شده و به 7.533 میلیوتن تن خواهد رسید به عبارتی از برنامه مصوب طرح جامع فولاد عقب تر هستیم.

جعفری طهرانی روند تقاضای جهانی سنگ آهن را تا سال 2030 با متوسط رشد ناخالص 2 درصد پیش بینی کرد و گفت: برآوردهای موسسات بانکی و خدمات مالی نظیر HSBC نشان می دهد درحالی که در بین سال های 2010 تا 2030 تقاضای جهانی سنگ آهن در اقتصادهای توسعه یافته به استثنای چین از 450 میلیون تن با شیب ملایمی به 500 میلیون تن خواهد رسید که در مورد اقتصاد دوم جهان یعنی چین باید گفت، در سال 2010 که تقاضای جهانی سنگ آهن یک میلیارد تن بود و با شیب نسبتا تندی تا سال 2015 به یک میلیارد و 250 میلیون تن رسید اما پیش بینی می شود تا سال 2030 این تقاضا با افزایش محدود 50 میلیون تنی به یک میلیارد و 300 میلیون تن برسد. به عبارتی چین برای مصرف سنگ آهن در 14 سال آینده به حد اشباع رسیده است.

ایشان در ادامه به تحلیل تقاضای جهانی سنگ آهن در سایر اقتصادهای نوظهور دنیا پرداخت و افزود: در سال 2010 در حالی که تقاضای جهانی سنگ آهن در این کشورها حدود 350 میلیون تن بود با شیب تندی تا سال 2030 این مقدار به 1.5 میلیارد تن خواهد رسید.

وی براساس برآوردهای گروه CRU که موسسه ای فعال در زمینه کسب و کار و تجارت در حوزه معدن و فلزات است تقاضا در بخش های مختلف سنگ آهن از سنگ آهن فاین و لامپ گرفته تا گندله تا سال 2025 را به شرح ذیل تفسیر کرد: از سال 2013 تا سال 2017 تقاضا برای سنگ آهن لامپ با شیب ملایمی افزایش پیدا کرده و سپس تا سال 2035 این تقاضا با شیب ملایم کاهش می یابد. در مورد سنگ آهن فاین از سال 2013 تا 2035 تقاضا ثابت است درحالی که در رابطه با گندله از سال 2013 تا 2025 تقاضای جهانی با شیب 2.6 درصدی افزایش و سپس تا سال 2035 تقاضا ثابت خواهد بود نتیجه این که تا سال 2025 بیش ترین تقاضا در جهان در بخش گندله درمقایسه با سنگ آهن دانه بندی فاین و لامپ می باشد.

جعفری طهرانی ادامه داد: در سال 2010 در حالی که تولید سنگ آهن توسط تولیدکنندگان بزرگ استرالیا و برزیل شامل بی اچ پی بیلتون، ریوتینتو، واله، آنگلوامریکن و فورتسکیو نزدیک به تولید داخلی سنگ آهن چین بوده اما پیش بینی می شود تا سال 2018 تولید داخلی سنگ آهن چین به یک سوم کاهش یافته درصورتی که تولید غول های سنگ آهن استرالیا و برزیل 5 برابر افزایش خواهد یافت. همچنین تولید جهانی سنگ آهن سایر کشورها به استثنای چین و غول های سنگ آهنی استرالیا و برزیل در حالی که در سال 2010 نصف تولید داخلی چین بوده در سال 2018 به 7 برابر تولید داخلی چین می رسد که این خود نیز برابر یک سوم تولید غول های سنگ آهنی خواهد بود. نتیجه اینکه چین بیش ترین درصد کاهش تولید سنگ آهن در جهان را دارا می باشد و ترجیح خواهد داد سنگ آهن مورد نیاز را از منابع خارجی و از طریق دریا وارد کند.

این فعال بازار فولاد و سنگ آهن در ادامه سخنرانی خود که پیرامون چشم انداز سنگ اهن صحبت می کرد 13 آیتم را به عنوان عوامل کلیدی که بازار سنگ آهن را تحت تاثیر قرار می دهند برشمرد و گفت:

1- تحول آینده نفت و مواد خام

2- تاثیر افزایش مازاد در ظرفیت فولاد

3- رقابت ناعادلانه شرکت ها و کشورها

4- تقاضای جهانی فولاد که 2.5 درصد رشد سالانه خواهد داشت درحالی که رشد تولید ناخالص داخلی 3 درصد رشد خواهد کرد

5- تقاضای فولاد چین با افزایش تمرکز بر روی صادرات در حال تحول است

6- بازارهای نوظهور در خارج از مرزهای چین به ویژه در آسیا اهمیت فراوانی خواهند یافت

7- جهان تا سال 2030 نیازمند 3 میلیارد تن سنگ آهن خواهد بود که نرخ رشد ناخالص 2 درصدی را باید دنبال کند

8- بیش از 50 درصد این میزان عرضه مازاد باید از طریق حمل دریایی تامین شود

9- در حالی که در هفته گذشته شکاف قیمت زغالسنگ کک شو داخلی و وارداتی به چین از 45 تا 60 دلار (300 تا 400 یوان) در هر تن به 15 تا 22 دلار (100 تا 150 یوان) رسیده و این موضوع سبب شده پیش بینی شود در سه ماهه چهارم سال جاری میلادی صادرات فولاد چین مقرون به صرفه تر و رقابتی تر از سایر کشورها شود و انتظار نمی رود هیچ گونه کاهش حجمی در میزان صادرات این کشور دیده شود

10- براساس اطلاعات دفتر آمار ملی چین تولید سنگ آهن چین در ماه آگوست نسبت به مدت مشابه سال قبل افت 3.3 درصدی داشته و به 115.1 میلیون تن رسیده است

11- براساس اطلاعات دفتر آمار ملی چین محموله های سنگ آهن وارداتی به چین در ماه آگوست 18.4 درصد رشد داشته و به 87.72 میلیون تن رسیده است

12- براساس اطلاعات دفتر آمار ملی چین تولید سنگ آهن چین در 8 ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل افت 2.3 درصدی داشته و به 824.7 میلیون تن رسیده است

13- براساس اعلام موسسه BMI (عضو گروه FITCH) تولید سنگ آهن چین به ترتیب در سال جاری کاهش 10 درصدی و در سال 2017 افت 5 درصدی خواهد داشت. با این حال این افت تولید از سال 2018 تا 2020 کمتر شده و سالیانه به 3.8 درصد خواهد رسید

جعفری طهرانی درمورد پیش بینی قیمت ها در بازار سنگ آهن هم گفت: قبل و بعد از تعطیلات روز ملی چین (اول تا هفتم اکتبر) قیمت سنگ آهن عیار 62 درصد استرالیا برای تحویل در بنادر چین بین 54 تا 56 دلار نوسان خواهد داشت اما در سه ماهه چهارم سال برخی فرصت ها در بازار سنگ آهن از بین رفته و شاهد کاهش قیمت ها تا 50 دلار در یک دوره کوتاه مدت خواهیم بود. اما پس از آن نرخ ها تا 55 دلار با یک تلرانس یک دلاری نوسان دارد. البته وجود شوک به بازار در این برهه ممکن است قیمت ها را به 60 دلار (با تلرانس یک دلار) برساند و این موضوع دور از انتظار نیست. در سه ماهه نخست سال 2017 و قبل از جشنواره طلایی سال نو چین (از 27 ژانویه تا 2 فوریه 2017)، قیمت ها به 50 دلار (با مثبت و منفی 2 دلار تغییر) رسیده اما پس از تعطیلات افزایش یافته و در محدوده 53 تا 57 دلار (میانگین 55 دلار) نوسان خواهد داشت.

وی در خاتمه به بازار ایران بازگشت و اظهار داشت: ایران چهاردهیمن تولیدکننده برتر فولاد جهان است و در ماه آگوست ایران شاهد رشد 8.1 درصدی نسبت به آگوست 2015 در تولید فولاد خام بود. تولید فولاد در 8 ماهه نخست سال جاری میلادی هم رشد 5.1 درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته است.

ایران برنامه هایی برای توسعه ظرفیت صنایع بالادستی و پایین دستی و تکمیل زنجیره فولاد دارد تا به هدف 55 میلیون تن در چشم انداز 1404 برسد البته تمرکز بر روی هر دو موضوع بازارهای داخلی و صادراتی عاملی برای دستیابی به حداکثر ارزش است.

جعفری طهرانی ادامه داد: صادرات فولاد ایران در چهار ماهه ابتدای سال 95 هم رشد چشمگیر 77 درصدی داشته و ایران در تلاش است به صادرات 6 میلیون تنی فولاد تا پایان سال 2016 دست پیدا کند که 2 تا 2.5 میلیون تن بیش تر از صادرات سال 2015 است.

ایران طبق برنامه ریزی های خود صادرات سنگ آهن در سه ماهه چهارم 2016 و سه ماهه نخست سال 2017 را ادامه خواهد داد اما از ابتدای سال 96 (مارس 2017) صادرات سنگ آهن دانه بندی را متوقف کرده و تنها بر روی صادرات محصولات با ارزش افزوده بالاتر همچون کنسانتره تمرکز خواهد کرد. همچنین ایران در تولید گندله خودکفا خواهد شد و نه تنها دیگر شاهد واردات گندله به کشور نخواهد بود بلکه با حذف عوارض صادراتی گندله از سال آینده تبدیل به یکی از صادرکنندگان این محصول خواهد شد.

ایران با صادرات نزدیک به 5 میلیون و 789 هزار و 940 تن سنگ اهن در 4 ماهه نخست سال 95 حدود 227.2 میلیون دلار درآمد ارزی حاصل کرد درحالی که در همین مدت در سال گذشته تنها 3 میلیون و 419 هزار تن به ارزش 121.5 میلیون دلار بوده است و این به معنای به ترتیب رشد 59 درصدی در وزن صادرات و 53 درصدی در ارزش صادرات است.

در نهایت، ایران در 4 ماهه ابتدایی امسال موفق به صادرات 2 میلیون و 519 هزار و 870 تن به ارزش یک میلیارد و 124 میلیون و 300 هزار دلار فولاد و محصولات فولادی شد که در مدت مشابه سال قبل یک میلیون و 335 هزار و 220 تن به ارزش 826.3 میلیون دلار بوده است که به ترتیب نشان دهنده رشد 53 درصدی در وزن و 73 درصدی در ارزش صادراتی می باشد.