تحلیل وضع موجود و آتی صنعت فولاد و راهکاری تحریک بازار فولاد

موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی گزارش دادتحلیل وضع موجود و آتی صنعت فولاد و راهکاری تحریک بازار فولاد

موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در تحلیلی بر وضع موجود و آتی صنعت فولاد، به ارائه راهکاری برای تحریک تقاضای فولاد پرداخته است. در این گزارش نگاه اجمالی به صنعت فولاد ایران و جهان شده و سپس نکاتی کلیدی به منظور حداقل سازی زیان ناشی از مخاطرات در این حوزه ارائه گردیده است.

به گزارش چیلان ، در گزارش موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی در تحلیلی بر وضع موجود و آتی صنعت فولاد دکتر اکبر سالمی مطرح کرده صنعت فولاد به عنوان یکی از پنج صنعت برتر کشور، پیوندهای قوی با صنایعی مانند تولید خودرو، بخش ساختمان و … دارد و به طور متوسط طی دوره ۹۳-۱۳۸۳ سهم ۱۶.۷ درصدی از صادرات، ۸.۵ درصدی از اشتغال و ۱۶.۹ درصدی از ارزش افزوده کارگاه‌های صنعتی را به خود اختصاص داده است.

وی در نگاهی اجمالی به این صنعت چنین مطرح می کند:

بررسی وضع موجود و آتی این صنعت در ایران و جهان نشانگر ۷ موضوع است:

کاهش تقاضای جهانی فولاد بخصوص از سوی چین (پیش بینی کاهش ۱۵ درصدی تقاضای فولاد چین در سال ۲۰۲۰ نسبت به تقاضای ۷۶۶ میلیون تن فولاد در سال ۲۰۱۳ ) بدلیل کاهش رونق اقتصاد جهانی در سال ۲۰۱۵ و عدم قطعیت در رابطه با چشم انداز اقتصاد چین و روند کاهشی قیمت ها در بازار کالاهای پایه؛
افزایش شکاف میان ظرفیت تولید و مقدار تولید فولاد (شکاف ۲۲۸ میلیون تنی سال ۲۰۰۵ به ۷۴۳ میلیون تن در سال ۲۰۱۵ افزایش یافته است) و پیش بینی کاهش ۵ درصدی تولید فولاد چین (بزرگترین تولیدکننده و مصرفکننده جهانی فولاد) تا سال ۲۰۲۰
محدود شدن بازارهای قابل دسترس برای ایران در نتیجه شکل گیری بازارهای منطقه ای (نظیر تشکیل اتحادیه آهن و فولاد عرب و یا عضویت ترکیه در اتحادیه گمرکی اروپا) و نیز ایجاد پیوندهای بلندمدت میان کشورهای تولیدکننده سنگ آهن و فولاد (مبادله سنگ آهن و فولاد بین استرالیا، نیوزلند و چین)؛
کاهش تقاضای سنگ آهن ناشی از توسعه تولید چرخشی (Circular) و استفاده از آهن قراضه در تولید فولاد؛
ظهور محصولات جایگزین (آلیاژها، کامپوزیت ها و مواد پلیمری) و سرمایه گذاری کشورهای پیشرو همچون ژاپن و آمریکا در زمینه تحقیق و توسعه برای تولید محصولات نوین فولادی؛
سیاست های تعرفه ای و مالیاتی برخی کشورها در راستای حمایت از صنایع داخلی مانع از صادرات و کاهش تولید فولاد شده است؛
کاهش تقاضای داخلی برای فولاد بدلیل کاهش درآمدهای نفتی، بودجه عمرانی و رکود حاکم بر بخش ساخت و ساز.

نکات کلیدی:

به منظور حداقل سازی زیان ناشی از مخاطرات برشمرده فوق، پیشنهادات زیر قابل ارایه است:

مشارکت فولادسازان در توسعه زیرساخت ریلی کشور با هدف گسترش زمینه های لازم برای تحریک تقاضای آتی بواسطه توسعه زیرساخت های ریلی و تجهیز ناوگان حمل ریلی از طریق انعقاد تفاهمنامه بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت راه و شهرسازی به شرح ذیل صورت پذیرد (براساس سند چشم انداز ۱۴۰۴ میبایست ۲۵ هزار کیلومتر خطوط اصلی ریلی توسعه یابد که تحقق آن نیازمند سالانه ۱۵۰۰ کیلومتر خطوط ریلی معادل ۱۸۰ هزار تن ریل فولادی است. همچنین حدود نیمی از لکوموتیوهای ناوگان حمل و نقل ریلی کشور بیش از ۳۵ سال عمر دارد که مطابق با سند چشمانداز ریلی باید عمر متوسط ناوگان حمل ونقل ریلی به ۱۵ سال کاهش یابد):
انعقاد قرارداد میان شرکت راه آهن، بانک عامل (برای تامین بخشی از هزینه های تولید فولاد) و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی یا کنسرسیومی از کارخانجات فولادسازی برای تامین مقاطع و ورق های فولادی
انعقاد قرارداد میان شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران، بانک عامل، پیمانکاران اجرای خطوط ریلی و تولیدکنندگان لکوموتیو، واگن و تجهیزات.

شایان توجه آنکه تولید فولاد مورد نیاز، مستلزم وجود منابع مالی قابل توجهی است که به تنهایی خارج از توان کارخانجات فولادسازی کشور است؛ لذا میبایست بخشی از هزینه های آن از طریق بانک عامل تامین شده و مابقی هزینه ها در قالب انتفاع از درآمدها و مزایای دوره بهره برداری پوشش داده شود. بانک عامل می تواند بخشی از هزینه ها را از طریق منابع بودجه ای وزارت راه و شهرسازی تامین کند و مابقی را از منابع مالی خود و در قالب انتفاع از درآمدهای بهره برداری تامین نماید.

از سوی دیگر با توجه به ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن و مصرف ۳۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ که الزام صادرات ۲۰ میلیون تنی را به دنبال دارد، پیشنهاد می شود بخشی از محصولات فولادی تولید شده به منظور پایدارسازی بازارهای صادراتی به کشورهای تایلند، ایتالیا، تایوان، اسپانیا، مصر، اردن، هند، مراکش و بنگلادش و مقداری از آن نیز به منظور توسعه بازارهای آتی به کشورهای روسیه، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، اندونزی، مالزی، پرتقال، لهستان، ازبکستان و سوریه صادر شود.