دولت در کدام مسیر فولادی حرکت کند؟

معاون بازاریابی و فروش شرکت ذوب آهن اصفهان در یادداشتی به چیلان:دولت در کدام مسیر فولادی حرکت کند؟

دکتر احسان دشتیانه، معاون بازاریابی و فروش شرکت ذوب آهن اصفهان معتقد است با وجود مسائل زیست محیطی اما فولاد همچنان به عنوان یک کالای استراتژیک محسوب شده و کشورها ترجیح می دهند حداقل نیاز داخلی خود را تامین کرده و حتی با ورود به بازارهای بین المللی سهمی از این بازار داشته باشند. در یادداشت دکتر دشتیانه به چیلان پیشنهاداتی برای حرکت ایران در مسیر توسعه فولاد ارائه نموده و انتظارات صنعت فولاد از دولت را مطرح کرده است.

علی رغم همه تغییرات سریع تکنولوژی در دنیا و تغییر مسیر استراتژیک کشورهای توسعه یافته در سرمایه گذاری بر روی تکنولوژی های پیشرفته و هدایت تولید صنایع متوسط و دارای تکنولوژی ساده تر به سمت کشورهای کمتر توسعه یافته با هدف ایجاد ارزش افزوده بالاتر و اجتناب از هزینه های سنگین به خصوص در مسئله محیط زیست، تولید فولاد اما همچنان به عنوان یک کالای استراتژیک در سطوح قبلی ادامه دارد و حتی درحالی که کشورهای پیشرفته مدام بر طبل مسائل زیست محیطی می کوبند، آنچه مسلم است نمی خواهند تأمین حداقل نیاز داخل خود و همچنین توان ورود و رقابت در بازارهای صادراتی فولاد را از دست بدهند. همین جاست که چرایی ادامه تولید فولاد در کشورهایی همچون آمریکا، ژاپن و آلمان را حل شده می یابیم.

مسئله دیگری که باید بدان توجه ویژه داشت، وقوع جنگ اقتصادی بر سر تصاحب بازار فولاد است که از سال ۲۰۱۲ و در پی کاهش قابل توجه میانگین رشد اقتصادی چین رنگ و رویی متفاوت به خود گرفت. مازاد عرضه اژدهای زرد و کاهش تقاضا، بازار فولاد را وارد بحرانی خود ساخته یا بهتر بگوییم ساخته دست رهبر جدید خود نمود.

چینی ها دست به بزرگترین دامپینگ تاریخ اقتصاد دنیا زدند بدون توجه به اینکه ابر قدرت ها به استراتژیک و حساس بودن صنعت فولاد آن قدر اطمینان دارند که اگر لازم باشد همه قواعد تجارت آزاد را هم کنار بگذارند، نمی پذیرند بازار این کالای حیاتی را که یکی از مهم ترین شاخص های توسعه (هم در مصرف و هم در تولید) است به اقتصاد نوظهور چین واگذار کنند. بنابراین در مرحله اول تعرفه های ضد دامپینگ وضع شد و اگر لازم می شد در مرحله دوم به متوقف کردن چینی ها از طریق فشارهای سیاسی روی می آوردند.

نشست های علنی و محرمانه گروه های G20 و G8 در انتهای سال های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ مرحله آخر این فشارها بود. در این میان اما ایران به عنوان یکی از تولیدکنندگان مطرح فولاد و البته پیرو در بازار جهانی و شاید رهبر مشترک در بازار منطقه دیر به فکر مقابله افتاد که البته نباید فراموش کرد اقدام به موقع در تشویق صادرات و وضع دیرهنگام و حداقلی تعرفه ها از عمق بحران رخ داده کاست.

با توجه به تحلیل فوق، انتظارات صنعت فولاد از دولت را باید در سه بخش اصلی مطرح کرد:

۱-توجه به حساسیت و اهمیت تولید فولاد اولا برای رفع نیازجهت حضور در بازارهای صادراتی مناسب با عنایت به داخل و دوما مزیت های رقابتی تولیدکنندگان کشور، دولت را به سمت حمایت همه جانبه از این صنعت هدایت می کند. مهمترین بعد این حمایت در مرحله اول می تواند حفظ بلند مدت تعرفه واردات و در مرحله بعدی وضع جدی تعرفه های بالاتر آنتی دامپینگ برای برخی تولیدکنندگان با قدرت دسترسی بالا به بازار ایران علی الخصوص رقبای صادراتی در کشورهای همسایه (عراق و افغانستان) باشد.

۲- بازنگری جدی در برنامه توسعه صنعت فولاد با توجه به مقتضیات تغییر یافته و لزوم توجه به چگونگی توسعه تولید به خصوص با نگاه اصلاحی نسبت به توسعه های صورت پذیرفته بدون برنامه که باعث مازاد عرضه در برخی قسمت های چرخه فولاد شده است. بدون شک تحقق برنامه تولید ۵۵ میلیون تن بدون در نظر گرفتن شرایط مصرف و بازار خود به مشکلی جدید تبدیل خواهد شد.

۳- تشویق صادرات و توجه به اهمیت و تأثیر صادرات در بخش هایی از چرخه که دارای مزیت رقابتی هستیم با نگاه دقیق به بازارهای جهانی به خصوص با توجه ویژه به نیاز بازارهای منطقه و کشورهای همسایه.