کار و کارگر در آینده بعد از قرنطینه؛ پنج راه برای تنظیم مجدد بازارهای کار در پساکرونا

تقی ممتازان، کارشناس بازار فولاد، یادداشت مهم سادیا زهیدی، مدیرعامل مجمع جهانی اقتصاد، در مورد آینده مشاغل و سرمایه انسانی در دوران پساکرونا را به‌صورت اختصاصی برای چیلان ترجمه کرده است. متن این یادداشت مهم در زیر از نظر مخاطبان عزیز می‌گذرد.

از سادیا زهیدی، مدیرعامل مجمع جهانی اقتصاد/ ترجمه تقی ممتازان

کار و کارگر در آینده بعد از قرنطینه؛ پنج راه برای تنظیم مجدد بازارهای کار در پساکرونا

بحران کرونا ویروس، به‌صورتی شتاب‌زده ما را وادار به تفکردر موضوع چگونگی فضای مشاغل آینده خواهد کرد.

پدیده قرنطینه باعث توجه گسترده به شیوه انجام دورکاری، افزایش اتوماسیون، مطالبه جهانی درخصوص اقتصاد حمایتی از اقشار آسیب‌پذیر و نیز نمایش موارد ضعف در حمایت‌های اجتماعی از کارکنان شده است.

می‌توان پیش‌بینی کرد در پنج زمینه فرصت‌هایی برای پیشرفت بهتر و تغییر ایجاد خواهد شد:

آموزش مجدد و ارتقای مهارت؛ حمایت از مشاغل نوظهور؛ تعیین اولویت‌های جدید در موضوع اشتغال؛ ارزیابی مجدد و بهبود کیفیت مشاغل و تنظیم مجدد سیستم‌های آموزش، مهارت و شغل برای بهبودی پس از این همه‌گیری جهانی.

برای بسیاری از کارمندان اداری و مدیران میانی، آینده به معنای کار از راه دور است. اما برای بسیاری از کارگران بخش خدمات و صنعت، نگرانی جدیدی را برای آینده آن‌ها ایجاد کرده است. این کارگران فکر می‌کنند ربات‌ها ممکن است جایگزین آنها شوند، بخصوص اینکه شرکت‌ها برای افزایش ضرایب بهداشتی در آینده خود، افزایش اتوماسیون را در نظر می‌گیرند.

برای شاغلین بخش‌های مراقبتی شامل بخش بهداشت و آموزش ، این همه‌گیری باعث تغییر دیدگاه جهانی و ارتقای ارزش آنها و ارزش اساسی این حرفه‌ها برای مدت طولانی شده است و این مشاغل تا سالهای طولانی مورد حمایت قرار خواهد گرفت اما برای شاغلین اقتصاد غیر رسمی یا بازار آزاد، فقدان اساسی حمایت‌های اجتماعی و ماهیت نامناسب کار در امرار معاش باید مورد توجه قرار داده شود.

اقدامات فوری واضطراری برای حفاظت از مشاغل، حفظ پیوند بین کارفرمایان و کارمندان، حمایت از کارفرمایان بزرگ و کوچک و تأمین پشتیبانی درآمدی و پیش‌بینی ایجاد شبکه‌های تامین سلامت برای کارگران و خانواده‌های آنها لازم است. این موضوعی است که تلاش‌ها در بسیاری از اقتصادهای پیشرفته و بازارهای نوظهور بر آن متمرکز شده است، اگرچه حمایت‌های بیشتری در اقتصادهای در حال توسعه لازم است. ما باید این لحظه را فرصتی بدانیم که بتوانیم بهتر کار کنیم و پایه‌های یک بازار کار مقاوم تر و دنیایی انسانی‌تر برقرار کنیم. در اینجا پنج روش برای انجام این کار آمده است:

۱- تلاش مضاعف برای آموزش مجدد و نیز ارتقای مهارت در کارکنان

در حالی که طی سالهای اخیر، دولت ها، شرکت‌ها و کارگران شروع به تعریف اولویت‌بندی آموزش دوباره مهارت و ارتقای مهارت برای ورود به انقلاب صنعتی چهارم می‌کردند ظهور این همه‌گیری نشان داد که تغییر ممکن است توسط این ویروس که یک مهاجم میکروسکوپی بود شکل بگیرد و نه انبوه روبات‌ها که منجر به فروپاشی بازار کار آینده شود. اما اکنون پیش‌بینی می‌شود که با فروکش کردن این همه‌گیری، دیجیتالی شدن و اتوماسیون در طیف وسیعی از صنایع و بخش‌ها روی خواهد داد. این رویکرد بمعنی تقاضای سرمایه‌گذاری‌ها و سازوکارهای جدیدی برای آموزش وسیعی در نیروی انسانی و همچنین مهارت‌های دیجیتال خواهد شد.

در حالی که آموزش و بخصوص آموزش آنلاین با استقبال چشمگیری در میان شاغلین بخصوص کارگران روبرو شده و ارتباط دیجیتالی به دلیل ایمنی بالاتر مورد توجه ویژه قرار گرفته است بسیار مهم خواهد بود که کارفرمایان آماده سازی بهتر کارگران برای اقتصاد پس از همه‌گیری را مورد توجه قرار دهند و به بازنگری شرح مشاغل کارکنان اقدام نمایند و دولتها نیزبه صورت گسترده مقررات و پیش‌بینی‌های لازم را در مورد ارتقاء آموزش و بازنگری مشاغل در بسته‌های مالی گسترده ای که به اقتصاد تزریق می‌کنند مد نظر قرار دهند.

۲-شناسایی مشاغل آینده

مجمع جهانی اقتصادی نمایه ای از مشاغل آینده را در آغاز سال ۲۰۲۰ ارائه داد. این نقش‌ها عمیقاً در بین حرفه‌هایی متمرکز است که به مردم اهمیت می‌دهند، ازمحیط زیست و زمین حمایت می‌کنند، مدیریت فناوری‌های جدید و ارتباط با محصولات و خدمات را انجام می‌دهند.مباحثی مانند اقتصاد سلامت، اقتصاد سبز، مردم و فرهنگ، داده‌ها و هوش مصنوعی، مهندسی و اینترنت اشیاء، توسعه محصول، فروش، بازاریابی و محتوا مورد توجه این پژوهش بوده است.

از آنجا که این همه‌گیری نقشهای مهمی را که کارگران در بیمارستانها، فروشگاههای مواد غذایی، مدارس و سایر حرفه‌های اساسی ایفا می‌کنند برجسته می‌کند، انتظار می‌رود فرصتهای موجود در اقتصاد سلامت افزایش یابد. به طور مشابه، انتظار می‌رود نقش‌ها در ایجاد فناوری و مدیریت، تجارت الکترونیکی و اقتصاد علوم بطور گسترده تر رشد کند و در حالی که دولت‌ها به دنبال بازسازی اقتصاد خود هستند، مشاغل جدید رشد و شغل نیز از اقتصاد سبز، علوم و تحقیقات بهداشتی و زیرساخت‌های دیجیتالی ظاهر می‌شوند.

برای اقتصادهای در حال توسعه، این رویکرد جدید در مورد مشاغل آینده حتی مهم تر از دنیای صنعتی خواهد بود زیرا نگاه جهانی مورد تجدید نظر قرار گرفته و همراه با آن الگوی تولید محوری به تاریخ سپرده خواهد شد.

۳- ارزیابی مجدد اشتغال و استقرار نیروی کار

در آینده حمایت گسترده از کارگران در معرض خطر و کارگران فصلی و حتی بیکاران برای دولت‌ها بسیار مهم خواهد بود. در حال حاضر بسیاری از سازمان‌ها با اجرای برنامه‌های کوتاه مدت حمایت خود را از کارگرانی که در مشاغل آسیب دیده و یا نقش موثری در این همه‌گیری داشته اند نشان داده اند مانند کارکنان شرکت‌هایی که در صنعت لجستیک فعالیت داشته اند و یا پرسنل بخش سلامت که در این بحران فراتر از مرزهای یک شرکت یا صنعت قدم برداشته اند.

در کشورهایی که ساختار مناسبی برای ارزیابی دایمی نیروی کار و آموزش دارند و در مقیاس جهانی به صورت پیشرو هستند، کارگران بهتر از کشورهایی که فاقد این سیستم‌ها هستند عمل می‌کنند. در شرایط فعلی همانطور که دولت‌ها بسته‌های بعدی محرک‌های مالی را در نظر می‌گیرند آنها همچنین باید آینده بازار کار را برای کارآفرینی و اشتغال مجدد اولویت بندی کنند.

از جمله برنامه ریزی دولت‌ها جهت تغییر در آینده بازار کار می‌توان به تصویر سازی از بازار کار آینده ، مشاغل خدماتی و واسطه‌های جدید در بازار و کمک به نیروی کار جهت جستجوی مشاغل آینده اشاره کرد. یک دهه پیش در زمان بحران بیکاری سال‌های ۲۰۰۸- ۲۰۱۳ چنین سیاست‌هایی با موفقیت برای مهار رشد بیکاری مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به ماهیت گسترده تر بحران فعلی، بسیار مهم است که چنین خدماتی گسترش یافته و برای مدیریت دوره پس از همه‌گیری آماده شوند.

۴- ارزش گذاری مجدد بر مشاغل زیربنایی و افزایش کیفیت مشاغل

هم اکنون به طور چشمگیر مشخص شده است که در شرایط حساس بر خلاف تصورات گذشته، کارکنانی که در مشاغل کم در آمد و پر ریسک از لحاظ سلامتی می‌توانند اساسی ترین شاغلین جامعه باشند و این در حالیست که در بسیاری از اقتصادهای در حال توسعه این دسته از کارکنان مورد توجه و حمایت کافی قرار نگرفته اند و بخصوص حمایت‌های اساسی اجتماعی مانند بیمه و درمان برای بخش عمده ای از نیروی رسمی و غیررسمی از حلقه‌های مفقوده نظام اجتماعی بوده است.

دوره پس از رکود بزرگ و جنگ جهانی دوم شاهد رسمی شدن آخر هفته و سایر حقوق کارگران در ایالات متحده و ایجاد شبکه‌های بهداشتی و ایمنی درآمد و همچنین سرمایه گذاری‌های گسترده در زمینه آموزش در اروپا بود. با این حال ماهیت اقتصاد جهانی تغییر کرده است ولی قوانین، استانداردها و دستمزدها با نیازهای کارگران و در بسیاری از موارد کارفرمایانشان همگام نبوده اند. به موازات مدیریت فوریت‌های بحران، ضروری است دولت ها، مشاغل و نمایندگان کارگران با هم کار کنند تا یک تغییر تاریخی جدید در به روزرسانی پروتکل‌های حاکم بر بازار کار ما ایجاد کنند

۵- مشارکت در ترمیم خرابی ها، تنظیم مجدد و بازسازی آنها

همکاری بین کارفرمایان، دولتها و کارگران در سطح ملی و جهانی برای بهبود شرایط کسب و کار بسیار مهم خواهد بود. در مجمع جهانی اقتصاد، در ژانویه سال ۲۰۲۰ اعلام شد که یک بستری با عنوان Reskilling Revolution (انقلاب بازنگری مهارت) برای ارتقاء آموزش، مهارت و شغل کارکنان با ظرفیت یک میلیارد نفر تا سال ۲۰۳۰ ایجاد خواهد شد. اکنون کاملا ضروری و لازم است که ما از ظرفیت این بستر جهت حمایت از دولت ها، شرکت‌ها و تحصیل کرده‌ها برای کمک به کارگران و دانش آموزان که درگیر در بحران هستند استفاده کنیم و با تبادل بهترین شیوه‌ها و ایجاد سیستم‌های بهتر آموزش، مهارت و شغل برای دوران پساکرونا آمادگی داشته باشیم.

بحران همه‌گیری کرونا بیش از هر زمان دیگری شکاف عظیم نابرابری و عدم توزیع صحیح امکانات سیستم گذشته را آشکارتر نشان داده است. با این وجود، اکنون ذهنیت رهبران جهانی بیشتر از گذشته متوجه ارزش اساسی زندگی انسان، پتانسیل‌های انسانی و معیشت شده است. این همه‌گیری جهانی فرصتی فراهم کرده است تا جهان برای سرمایه‌گذاری در با ارزش‌ترین سرمایه خود یعنی سرمایه انسانی تلاش مضاعفی نماید.