تاثیر جایگزینی قراضه با آهن اسفنجی در کوره های ذوب چیست؟

وضعیت فعلی صنعت فولاد ایران، سنگ آهن محور است و قراضه در آن جایگاه ویژه ای ندارد درحالی که استفاده از قراضه در صنعت ذوب، تاثیر قابل توجهی در کاهش مصرف انرژی، زمان ذوب، مصرف نسوز و فروآلیاژ داشته و تولید را بالا می برد. سیدتقی مرتضویان، فعال حوزه قراضه و صنعت بازیافت طی یادداشتی به چیلان این موضوع را تشریح کرده و به بیان آن پرداخته است.

در صنعت ذوب، با دو نوع کوره مواجه هستیم: اول کوره های قوس الکتریکی که ۷۰ تا ۷۵ درصد تولید فولاد کشور از طریق این روش انجام می شود و دیگری هم کوره های القایی.

در کوره های القایی با استفاده از قراضه، حدودا ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلووات ساعت انرژی الکتریکی مصرف می شود و اگر ۵۰ درصد آهن اسفنجی در کوره تزریق شود، نه تنها مصرف انرژی ۲۰۰ کیلووات ساعت بر تن افزایش می یابد بلکه زمان ذوب گیری نیز زیاد می شود. حال فرض کنید میزان آهن اسفنجی را تا ۸۰ درصد افزایش دهیم که در این صورت ممکن است مصرف انرژی ۱۱۰۰ کیلووات ساعت بر تن انرژی افزایش یابد!

کوره قوس در شرایط استفاده از قراضه، ۴۰۰ تا ۴۳۵ کیلووات ساعت بر تن انرژی مصرف می کند اما اگر آهن اسفنجی مبنای ذوب و تزریق در کوره باشد، این عدد به ۶۰۰ تا ۶۳۵ کیلووات ساعت بر تن می رسد.

لذا می توان درک کرد که در هر دو نوع کوره استفاده از آهن اسفنجی درمقایسه با قراضه، مصرف انرژی بیشتری خواهد داشت. پس معقول و منطقی است که قراضه پایه ذوب در کوره های فولادی باشد.

همان گونه که گفته شد، عمده تولید فولاد کشور از کوره های قوس الکتریکی است که به جهت ارزان بودن قیمت انرژی در کشور، آهن اسفنجی ماده اولیه کوره ها محسوب می شود و انگیزه استفاده از آهن قراضه در بین تولیدکنندگان کاهش یافته است.

البته موضوع دیگری که علاوه بر ارزان بودن انرژی در کشور، سبب تمایل تولیدکنندگان به سمت آهن اسفنجی شده است، نبود قراضه کافی است. صنعت فولاد در شرایط فعلی حدود ۳ میلیون تن قراضه نیاز دارد اما ۵/۱ میلیون تن موجودی قراضه سالیانه کشور است. لذا نیاز به واردات دیده می شود اما آیا واردات در این شرایط منطقی است؟ فقدان زیرساخت های لازم جهت واردات قراضه نظیر اسکله های تخصصصی ووجود هزینه های جانبی انبارداری و تخلیه و …موجب شده فعالان بازار فولاد و تولیدکنندگان راغب به واردات و مصرف قراضه نباشند و گرایش به سمت مصرف آهن اسفنجی باشد.

لذا رهایی از این معضل، همت مسئولان کشور در تامین زیرساخت ها و کاهش هزینه های واردات قراضه را می طلبد که در این صورت ورود به بازارهای جهانی راحت تر بوده و با توجه به صرفه اقتصادی ایجاد شده، نه تنها واردات انجام می شود بلکه شاهد صرفه جویی قابل توجهی در کشور هم در بحث انرژی و هم مواد مصرفی خواهیم بود.

با این حال یک اقدام دیگر لازم و ضروری به نظر می رسد و آن اینکه راهکاری برای فرآوری قراضه ارائه و حمایت از واحدهای صنعتی این حوزه صورت گیرد و بر روی بازار مصرف قراضه کارکارشناسی انجام شود. همچنین باید تفاوتی در قیمت گذاری خرید قراضه سنتی و فرآوری شده صنعتی قائل شد چراکه علی رغم پرت کمتر قراضه خام مصرفی در حالت صنعتی نسبت به روش سنتی، مصرف نسوز و فروآلیاژ پایین آمده، زمان ذوب ۳۵ درصد افت پیدا می کند و میزان تولید افزایش می یابد.