زمزمه های افزایش بهای الکترود گرافیتی از اواخر سال ۹۵ شنیده می شد
افزایش قیمت و کمبود عرضه الکترود در بازار در ابتدا برای CPC اتفاق افتاد. CPC به عنوان یک ماده پترولیوم نفتی و جزو یکی از مواد اولیه مورد نیاز در صنایع فولاد است و به جهت قیمت بالای آن، فولادسازان بزرگی چون مبارکه، خوزستان، خراسان و هرمزگان از آن بیشتر استفاده می کنند. ابتدا افزایش قیمت های CPC در بازار ۲۰ درصد بود و سپس ۳۰ و ۵۰ درصد و به ۸۰ و حتی ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصد شد و کمبود عرضه به این روند افزایشی دامن زد. نهایتا اواخر بهمن ماه ۹۵ بود که زمزمه های افزایش قیمت الکترود به گوش رسید. این افزایش قیمت ها با ۱۰ درصد آغاز شد و سپس به ۲۰ درصد رسید. برای نمونه، شرکت «یگانه اندیش صنعت»، تامین کننده مواد اولیه صنعت فولاد و آلومینیوم است که از سال ها پیش نمایندگی شرکت های معتبر خصوصا در زمینه تامین الکترود گرافیتی UHP از شرکت های چینی را داشته است. این شرکت در سال های اخیر جزو واردکنندگان بزرگ الکترود گرافیتی برای صنعت فولاد کشور بوده و مشتریان ما نیز شرکت های فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، فولاد خراسان، فولاد کاوه جنوب، ذوب آهن اصفهان، فولاد نطنز، ذوب آهن فولاد خزر، آلیاژی ها و سایر شرکت های فولادی داخل کشور هستند. در این ماجرا، عملکرد شرکت در سال های اخیر مثبت بود و روند عقد قراردادها و میزان واردات رو به بهبود و افزایشی بود تا اینکه در ماه های پایانی سال ۹۵ به یکباره اتفاقاتی در بازار جهانی الکترود رخ داد.
فروردین ماه امسال بود که اعلام شد عرضه الکترود در بازار کم می شود. شرکت یگانه اندیش با وجود آنکه سالانه حدود ۵ هزار تن الکترود گرافیتی وارد می کرد ولی امسال با گذشت ۵ ماه از سال ۹۶ تنها توانستیم کمتر از هزار تن الکترود به کشور وارد کنیم.
سه دلیل رشد قیمت های الکترود گرافیتی
در بحث افزایش بهای الکترود چند مطلب وجود دارد؛ اول اینکه شاهد کمبود عرضه مواد اولیه تولید الکترود بودیم. Needle Cock یا همان کک سوزنی در انحصار سه کشور آمریکا، ژاپن و آلمان است و یکی از دلایل کسری این ماده، غیر از افزایش تقاضا، رو آوردن شرکت های پتروشیمی و پالایشگاهی به تولید مواد با ارزش افزوده بالاتر از کک سوزنی بود چراکه که تولید کک سوزنی پیش از این ارزان بوده و ارزش افزوده پایینی را نصیب این شرکت ها می کرد که در نتیجه تغییر سیاست این کارخانه ها از تولید کک سوزنی به تولید مواد اولیه با ارزش افزوده بالاتر نهایتا منجر به کسری تولید در مقابل افزایش تقاضا شد. پس عرضه کم کک سوزنی عامل افزایش بهای الکترود گردید. عامل دیگر کسری الکترود گرافیتی در بازار، به سیاست های دولت چین باز می گردد. چین به جهت مسائل زیست محیطی و مشکلات آلودگی هوا حدود ۲۰ درصد از ظرفیت تولید فولاد به روش کوره بلند خود را کاهش داده و به سمت استفاده از کوره های های قوس الکتریکی گرایش پیدا کرد که همین مسئله منجر به افزایش مصرف داخلی الکترود در این کشور شد. بنابراین در برهه ای از زمان تقاضا برای مصرف الکترود در داخل چین خیلی بالا رفت. در این زمان دولت چین طی نامه ای به شرکت های تولیدکننده الکترود گرافیتی خواستار اولویت قرار گرفتن تامین نیاز فولادسازان داخلی شد و همین مسئله به کمبود عرضه در سایر کشورها نظیر ایران دامن زد. از آنجایی که تولید الکترود گرافیتی نیز جزو یکی از صنایع آلاینده دیگر در کشور چین است، تعطیلی و یا محدودیت تولید برخی از تولید کنندگان الکترود با دستور دولت چین از دیگر عوامل کمبود عرضه و افزایش بهای آن در چین شد.
زمانی که الکترود افزایش قیمت خود را در بازار بین الملل آغاز کرد، در مذاکره با شرکت های فولادی این تصور ایجاد شد که ما به عنوان تامین کننده، قیمت ها را بالا برده ایم و هیچ اتفاقی در بازار رخ نداده است. یعنی از بهمن ماه که روند افزایشی قیمت ها شروع شد علیرغم پیگیری ها و مساعدت جهت اعلام این موضوع به شرکت های فولادی، اعتنایی به اظهارات ما نشد و چندان این موضوع جدی گرفته نشد درحالی که م ی شد به آن به چشم سیگنال صحیح در بازار توجه شود.
به جرات می توان گفت اولین شرکتی که اعلام کرد الکترود گرافیتی در بازار کم شده و بهای آن رو به افزایش بوده و امکان دارد تامین آن سخت شود، شرکت یگانه اندیش صنعت بود. یکی از مشکلات ما این است که نگاه فعالان بازار به مارکت خارجی کمرنگ و ناچیز است و مباحث ما هم جدی گرفته نشد.
متاسفانه یکی دیگر از مشکلات ما این است که واقع بین نیستیم و بازار فعلی را رها کرده و همواره به گذشته نگاه می کنیم. در هفته های گذشته بهای الکترود گرافیتی به بیش از بیست هزار دلار رسید و در یک مورد ۳۴ هزار دلار به ازای هر تن هم قیمت اعلام کردند. اکنون نیز زمان مناسبی برای خرید الکترود در حجم بالا برای شرکت هایی نظیر ما نیست چون نه تنها موجود نیست بلکه زمانی می توان اقدام به این کار کرد که بازار شفاف شده باشد و حجم بالای سرمایه گذاری و خرید اقتصادی باشد.
کسری نیدل کک در سطح جهانی در شرایط فعلی سبب شده برخی شرکت های نامعتبر از کک سوزنی خالص برای تولید الکترود استفاده نکنند و درنتیجه میزان ضریب مصرف الکترود در کوره افزایش یافته یا به دلیل وجود عناصر مزاحم و استفاده از مواد اولیه ناخالص در تولید الکترود سربار پاتیل بالا رود یا حتی مصرف برق را بالا ببرد.
ایران در موضوع الکترود گرافیتی از قافله عقب افتاد
مدیران خرید کارخانه های فولادی باید به روزتر گردند، شاهد بودیم ایران جزو معدود کشورهایی بود که موضوع افزایش قیمت الکترود را دیر متوجه شد و از قافله عقب افتاد درحالی که شرکت های تامین کننده الکترود گرافیتی قراردادهای فروش برای سال ۲۰۱۸ را شش ماه قبل بسته بودند و حتی در مذاکرات با شرکت های تولید کننده الکترود مشخص شد برخی شرکت های فولادی خارجی در منطقه تا پایان سال ۲۰۱۹ الکترود مورد نیازشان را با قیمت های شناور پیش خرید کرده اند.
تا جایی که مطلع هستیم وضعیت برخی کارخانه های فولادی در موضوع الکترود بحرانی است اما بعضی شرایط بدی ندارند. مطرح کردن این موضوع که شرکت ها برای یک یا دو سال آینده دپو دارند درست نبوده و منطقی به نظر نمی رسد و شاید در بعضی سایزهای الکترود، موجودی نسبتا مناسبی داشته باشند اما نه در همه سایز های مورد نیازشان. حتی به اعتقاد من شرکت ها به جهت خواب سرمایه، چون افزایش قیمت ها متصور نبود، اقدام به خرید های بزرگ نکرده بودند و شاهدیم شرکت های بزرگ داخلی هم در تامین الکترود با مشکل مواجه هستند.
تاثیر افزایش بهای الکترود گرافیتی بر رشد قیمت فولاد
تاثیر مستقیم افزایش قیمت الکترود بر قیمت شمش بالغ بر ۲۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم بوده البته قیمت داخلی فولاد تنها ناشی از رشد قیمت الکترود نبوده بلکه افزایش نهاده هایی از قبیل آهن اسفنجی، CPC، فروآلیاژها و مشکلات تامین نسوز هم در این بین برای فولادسازان مشکل ساز شده است.
در حال حاضر شرکت ها برای خرید الکترود باید صد در صد پیش پرداخت بدهند و این یعنی خواب سرمایه درحالی که تا پیش از این، امکان خرید الکترود و تهاتر با محصولات فولادی و یا پرداخت های مدت دار نیز وجود داشته است و در سال های گذشته این شرکت با مساعدت با شرکت های بزرگ فولادی در این زمینه و تهاتر با محصولاتشان اقدام به تامین الکترود آنها می کرد.
هنوز سرسختی تصمیم گیری در فولادسازان دیده می شود
اتفاقی که در حوزه الکترود رخ داد اتفاقی نیست که یک شبه حل شود؛ با این وجود هنوز سرسختی را در تصمیم گیری شرکت های فولادی شاهد هستیم. به علت کمبود عرضه، معاملات در سطح ۱۵ یا حتی ۱۰ تن تنزل پیدا کرده است کما اینکه افزایش قیمت حجم قابل توجهی از سرمایه فولادسازان را شامل خود می کند.
هر چه رو به جلو حرکت کنیم موجودی شرکت ها کمتر می شود و شاهد افزایش تقاضا خواهیم بود اما این حجم که بعضا ۲۰ تا ۳۰ هزار تن برآورد می گردد از کجا باید تامین شود؟ هند یکی از تولیدکنندگان الکترود گرافیتی است درحالی که اکنون برای مواردی مجبور به واردات از چین شده است. در مورد روسیه و آذربایجان نیز وضعیت به همین منوال است و شرکت هایی از این کشور ها طی مکاتباتی درخواست هایی برای خرید از ما داشتند. شرکت یگانه اندیش علاوه بر واردات الکترود، در صادرات کنسانتره سنگ آهن و واردات فروآلیاژ ها هم فعال است و صادرات کنسانتره آهن حجم قابل توجهی از نقدینگی شرکت را قبل از سال ۹۶ شامل می شد چون دو کشتی ۷۰ هزار تنی ما تا آخر سال ۹۵ به چین صادر شد.
بازار فروآلیاژها نسبتا در ثبات است
در بحث فروآلیاژها هم ایران نقطه ضعف دارد. آبان و آذر ۹۵ بود که بهای فروآلیاژ رو به بالا رفت و به عنوان مثال فرومنگنز پرکربن در مدت کوتاهی از ۷۰۰ دلار به ۱۴۰۰ دلار افزایش یافت و اکنون در کانال ۱۲۰۰ دلار نسبتا تثبیت شده اما پیش بینی روند قیمتی این محصول هم خیلی امکان پذیر نیست.
نیاز به افزایش سواد تجارت بین المللی برای بقا در بازار
از مزایای بازار ایران قبل از رشد قیمت های الکترود این بود که به جهت استفاده از کوره قوس الکتریکی، افزایش بهای زغال سنگ در بازارهای بین المللی تنها برای واحد ذوب آهن مسئله ساز شده بود و سایر شرکتها تاثیرات ناچیزی از این افزایش شدید بها را شاهد بودند اما بعد از رشد قیمت الکترود و کمبود عرضه آن، ذوب آهن به جهت نیاز اندک به الکترود از شرایط بهتری نسبت به سایر تولیدکنندگان فولاد برخوردار شده است. به اعتقاد من سواد تجارت بین المللی در ایران کم است و به بازار بین الملل بی تفاوت شده ایم و این بی توجهی سبب بروز مشکلات این چنینی برای صنعت ما شده است. ما نه تنها در عرصه واردات نگاه تخصصی و موشکافانه به خارج از مرزها نداریم بلکه در امر صادرات نیز بازیگر حرفه ای نیستیم و فراز و فرودهای زیادی داریم. این را بنده
به استناد سالها تجربه حضور و افتخار همکاری با شرکتهای بزرگ معدنی و فولادی عرض می کنم و به اعتقادم نیاز ما به بازارهای خارجی و بین المللی بیش از نیاز آنها به ما است و بنابراین ضروری است که به پشتوانه صنعت بزرگ این کشور حضور موثرتری در بازارهای خارجی داشته باشیم تا هم از اتفاقات این چنینی مصون بمانیم و هم منافع بیشتری از بازارهای خارجی بدست آوریم.
مشکل کسری و کمبود در زنجیره فولاد اتفاق تازه ای نیست و هر چند وقت یکبار رخ می دهد برای مثال تا چند وقت پیش، کمبود گندله و آهن اسفنجی مطرح بود و اکنون کمبود الکترود و CPC مطرح می شود و فردا ممکن است برای دیگر نهادههای این صنعت مشکلی نمایان شود.
پیشنهاد ما این است، شرکت ها از هر منبعی که شده اقدام به تامین نیاز الکترود خود کنند چون با توجه به پیش بینی کارشناسان که معتقدند با توجه به عرضه و تقاضا این روند تا پایان سال ۲۰۱۸ تداوم خواهد داشت، زمانی خواهد رسید که فارغ از قیمت تنها دغدغه شرکت ها تامین خواهد بود درغیر این صورت باید شاهد توقف تولید در برخی از واحدها بود، کما اینکه این وضعیت برای برخی از واحدهای فولاد کشور رخ داده است. اینجا لازم است به اطلاع برسانم دو مورد از شرکت های بزرگ فولادی کشور هم در این راستا اقدام به عقد قرارداد بلندمدت با یکی از شرکتهای تامین کننده الکترود کردند و قیمتهای خرید را شناور اعلام کرده اند.
بهای تمام شده تولید فولاد در ایران بالا است
باوجود آنکه مزیتهایی از قبیل انرژی ارزان در کشور ایران وجود دارد اما هزینههای تمام شده تولید در کشور بسیار بیشتر از کشورهای تولیدکننده دیگر است چراکه راندمانمان پایین است و بعضا به جهت استفاده از تکنولوژیهای قدیمی و پر استهلاک و هزینه های پرسنلی که به شرکت ها تحمیل شده است شرایط کار سخت و کم بازده شده است.
تکنولوژی تولید کک سوزنی در ایران فراهم نیست
این احتمال که شاهد راه اندازی واحد تولید الکترود در داخل کشور باشیم کم است چراکه ماده اولیه آن یعنی کک سوزنی در کشور موجود نیست و باید وارد گردد. تکنولوژی کک سوزنی در اختیار سه کشور شامل آمریکا، آلمان و ژاپن است و از آنجایی که انتقال تکنولوژی تولید این ماده به هیچ کشوری تا کنون انجام نگرفته است، خیلی بعید است که این انتقال برای ایران میسر گردد.
حتی یک بار شرکت آلمانی SGL برای حضور در بازار ایران و سرمایه گذاری تولید الکترود گرافیتی پیشقدم شد اما مورد استقبال قرار نگرفت و آن فرصت طلایی نیز بنا به دلایلی از دست رفت.
آمادگی تامین الکترود گرافیتی برای فولادسازان داریم
یگانه اندیش آمادگی این را دارد که با شرکت های فولادی در قالب قراردادهای مشارکت بلندمدت نسبت به تامین الکترود گرافیتی به صورت قرارداد یک ساله یا دو ساله با شرکتهایی که نمایندگی آنها را دارد همکاری نماید. الگوی قراردادها نیز پیش از این برای دو شرکت بزرگ فولادی انجام شده است.
-
مدیر مجتمع صنعتی چادرملو تغییر کرد/ دکتر ضیایی معارفه شد
-
ضرورت توجه به معدنکاری هوشمند
-
بازدهی بیش از ۷۷ هزار درصدی نماد «فولاد» در بورس اوراق بهادار
-
شماره آذر ماه نشریه «چیلان» منتشر شد/ «فولاد هوشمند»
-
مشاهده کنید: «بومیسازی ۴ محصول استراتژیک در صنعت فولاد»
-
راهپیمایی کارکنان فولاد اکسین در محکومیت بمباران غزه
-
تغییر الگو مصرف و حفظ محیط زیست در حوزه معدن و فولاد/ در پایا فولاد کویر یزد تیمسازی و برنامهریزی کردیم
-
خدمت رسانی فولاد خوزستان به زائرین کربلای معلی در مرز چزابه
-
«فولاد؛ زیر تیغ!»
اردشیر فاضلی
مدیرعامل شرکت بازرگانی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیکو)
سید رسول خلیفه سلطانی
دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران
مهندس مدنیفر
مدیرعامل شرکت اپال پارسیان سنگان
حمیدرضا طاهری زاده
عضو هیئت مدیره انجمن نوردکاران فولادی ایران
اسدالله فرشاد
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران
