گزارش عملکرد ایمیدرو به مناسبت روز صنعت و معدن / ایمیدرو؛ توسعه زیربناها، توانمندسازی و ماموریت های جدید

سرمایه گذاری در طرح های معدن و صنایع معدنی، علاوه بر ایجاد اشتغال، از یک سو توسعه مناطق کم برخوردار، تقویت زیرساخت های کشور و نیز کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی را در پی داشته و از دیگر سو، با اجرای برنامه های آموزشی و همکاری با دانشگاه ها و مراکز علمی، سبب توانمند شدن بخش خصوصی شده است.

به گزارش چیلان ، سرمایه گذاری در طرح های معدن و صنایع معدنی، علاوه بر ایجاد اشتغال، از یک سو توسعه مناطق کم برخوردار، تقویت زیرساخت های کشور و نیز کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی را در پی داشته و از دیگر سو، با اجرای برنامه های آموزشی و همکاری با دانشگاه ها و مراکز علمی، سبب توانمند شدن بخش خصوصی شده است.

این سازمان در عین حال طی سال های اخیر ماموریت های جدیدی از جمله صنعت گوهرسنگ ها، برای توسعه بخش معدن و صنایع معدنی طراحی و اجرایی کرده است. سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، به ویژه در سالی که به نام «تولید، پشتیبانی ها و مانع زدایی ها» مزین شده، اهداف فوق را در قالب دو استراتژی کلان “توسعه ” و توانمندسازی” شکل می دهد. در این میان سرمایه گذاری و راه اندازی طرح ها، اکتشاف، فعال سازی معادن راکد، تنوع سازی در تامین مالی، بومی سازی، تقویت جایگاه صندوق بیمه فعالیت های معدنی، توسعه برنامه های آموزشی و… ذیل استراتژی های فوق انجام می شود.

سرمایه گذاری و اشتغال

ارزش سرمایه گذاری های سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) از ابتدا تاسیس تا پایان سال ۹۹ به بیش از ۲۱.۵ میلیارد دلار رسید. این میزان سرمایه گذاری در راستای سیاست های کلان وزارت صنعت ، معدن و تجارت و با مشارکت بخش خصوصی انجام شده است. در سال جاری نیز با احتساب نزدیک بیش از یک میلیارد و ۹۴۱ میلیون دلار، از ۲۳.۵ میلیارد دلار عبور می کند. در همین حال میزان اشتغال ایجاد شده از سال ۹۲ تا پایان سال قبل به ۱۶۷۰۰ نفر رسید. در سال ۹۹ با تکمیل و افتتاح طرح های جدید، بیش از ۳.۴۵ میلیارد دلار سرمایه گذاری در حوزه معدن و صنایع معدنی محقق و برای بیش از ۴۲۰۰ نفر شغل به صورت مستقیم ایجاد شد.

امسال نیز برنامه راه اندازی بیش از ۱.۹ میلیارد دلار پروژه در برنامه قرار دارد که اشتغال مستقیم آن از ۵هزار نفر عبور می کند.

جذب سرمایه از بخش خصوصی

یکی از اقدامات ایمیدرو طی سال های اخیر تنوع بخشی به تامین مالی طرح ها بوده به طوری که از سال ۹۲ برای چهل و هفت طرح، بیش از ۷.۲ میلیارد دلار سرمایه از بخش خصوصی تامین شده که ۲.۵ میلیارد دلار آن محقق شده و برای بیش از هفت هزار نفر شغل ایجاد شده است.

اکتشاف

انجام فعالیت های اکتشافی به عنوان اقدامی پایه ای به منظور تامین خوراک واحدهای صنایع معدنی از جمله اقدامات اصلی ایمیدرو در حوزه “توسعه” بوده است. اکتشاف پهنه ها در فازهای شناسایی و پی جویی در ۳۰ استان شامل ۱۰۴ پهنه در بیش از ۶۸۰ هزارکیلومتر مربع گستره کشور در حال اجراست که ۷۰ درصد آن تکمیل شده است. نکته قابل توجه این است که محدوده های معدنی کشور شامل محدوده های اکتشافی، گواهی کشف و پروانه های اکتشافی کمتر از ۵درصد مساحت کشور است. از سوی دیگر طبق برنامه ایمیدرو، تا پایان سال جاری حفاری اکتشافی به مرز یک میلیون متر می رسد.

احیای ۵۰۰معدن کوچک

طرح فعال سازی معادن کوچک و متوسط در نقاط مختلف کشور، با هدف فعال سازی معادن بخش خصوصی که به دلیل شرایط داخلی یا بین المللی نیمه فعال و یا تعطیل شده اند، از آذر ماه سال ۹۷ تعریف و در سال ۹۸ عملیاتی شده است. معادن کوچک و متوسط به دلیل گستردگی (۹۸.۳درصد تعداد کل معادن کشور)، اشتغال زایی (۸۵درصد سهم اشتغال معادن کشور) و تولید (۶۵درصد سهم تولیدات معدنی کشور) دارای اهمیت است و می توانند در ایجاد اشتغال پایدار در بخش معدن و توسعه متوازن کشور، نقش بسیار مهمی ایفا کنند. با اجرای این طرح تا پایان سال ۹۸، تعداد ۱۴۶معدن در مناطق کمتر توسعه یافته احیا شده و در سال ۹۹، تعداد ۲۵۳ معدن احیا و ۱۴ کارخانه فرآوری، احداث شد. همچنین از ابتدای امسال تا ۲۳ خرداد ماه سال جاری نیز، ۱۰۱ معدن کوچک احیا و فعال شده است. بدین ترتیب تعداد کل معادن احیا شده بخش خصوصی از ابتدای اجرای طرح، به ۵۰۰ واحد معدنی رسیده است.

راهبری شرکت های بزرگ و سرمایه گذاری

طراحی نظام کنترل مدیریتی بر شرکت های بزرگ با هدف اولویت بندی در سرمایه گذاری و جهت دهی استراتژی های آنها، از سوی ایمیدرو اجرایی شده است. برنامه افزایش سرمایه شرکت های بزرگ در سال ۹۹ با هدف حفظ سرمایه و تکمیل طرح های توسعه بیش از ۳۹ هزار میلیارد تومان بود.

شناسایی طرح های سرمایه گذاری

ایمیدرو با هدف تنوع بخشی به تامین مالی طرح ها، اقدام به شناسایی ۲۱۵ هزار میلیارد تومان (۱۰ میلیارد دلار) طرح بزرگ و متوسط مقیاس در حوزه معدن و صنایع معدنی (عموما واحدهای تابعه) کرده که به منظور تامین مالی بخش ریالی آن از روش تاسیس و راه اندازی”شرکت سهامی عام پروژه” استفاده می کند.

درمدل یادشده ، حداقل ۶ شرکت سهامی عام پروژه زیرمجموعه شرکت های فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، ملی صنایع مس ایران، گل گهر، چادرملو و معادن تشکیل شده و طرح های مختلف موجود در قالب این شرکت ها دسته بندی و سهام شرکت های مذکور متناسب با پیشرفت مالی پروژه ها، در بورس به مردم عرضه می شود. تاکنون طبق همکاری هایی که با سازمان بورس در جریان است، نخستین شرکت سهامی عام پروژه با نام “تجلی” در آستانه پذیرش در بورس است. با این اقدام گامی نو در جهت استفاده از توان سرمایه های جامعه به منظور تامین مالی طرح های توسعه، رشد تولید و اشتغال صورت می گیرد.

توانمندسازی و طریق هدایت منابع مالی به بانک های توسعه ای

ایمیدرو در نظر دارد با همکاری بنگاه ها و بانک ها، بخشی از منابع حاصل از فروش را به سمت بانک های توسعه ای هدایت و منابع حاصله را صرف تامین منابع مالی مورد نیاز تکمیل طرح های نیمه تمام کشور کند.

در این باره، نخستین تفاهم نامه بهمن ماه سال گذشته، با بانک صنعت و معدن به ارزش ۱۲ هزار میلیارد تومان (در قالب ۳ فاز) منعقد شد و در ادامه طی ۲۲ جلسه با بانک ها، تفاهم نامه های جدیدی در حال تهیه است. امید است تا سقف ۲۰۰ هزار میلیارد تومان منبع مالی برای تکمیل طرح های نیمه تمام توسعه کشور تجهیز شود. اردیبهشت ماه امسال نیز تفاهم نامه ای با بانک تجارت به ارزش ۱۵ هزار میلیارد تومان نیز مبادله و عملیاتی شد.

صندوق بیمه فعالیت های معدنی

یکی دیگر از ابزارهای ایمیدرو برای حمایت از بخش خصوصی در توسعه معدن و صنایع معدنی، صندوق بیمه سرمایه گذاری فعالیت های معدنی است. در این راستا طی سال گذشته سرمایه صندوق از ۳۵۰ میلیارد به ۵۰۰ میلیارد تومان افزایش یافت و در سال جاری، قرار است سرمایه صندوق بیمه با رشد ۵۰۰ میلیارد تومانی به ۱۰۰۰ میلیارد تومان، افزایش یابد.

ارزآوری

یکی از اثرات سرمایه گذاری و توسعه بخش معدن و معدنی ایجاد زمینه ای برای ارزآوری و در عین حال جلوگیری از خروج ارز از کشور و تحقق اقتصاد مقاومتی، بوده است. در سال ۹۹ به رغم تشدید تحریم ها، این حوزه ۷.۲ میلیارد دلار ارزآوری حاصل از صادرات برای کشور داشت. این در حالی است که سال پیش از آن این حوزه توانسته بود نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار ارزآوری برای کشور ایجاد کند. این امر علاوه بر ورود ارز به کشور، کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی را نیز در پی داشته است. انتظار می رود در سال جاری نیز شاهد افزایش ارزآوری این بخش از اقتصاد، برای کشور باشیم.

بومی سازی

ایمیدرو از ابتدای سال گذشته، سیاست بومی سازی و توسعه ساخت داخل را بر مبنای اهداف کلان وزارت صنعت معدن و تجارت ابلاغ و بر اساس آن عملکرد شرکت های زیرمجموعه را دریافت و پایش می کند. طبق برنامه ریزی انجام شده، بومی سازی بیش از ۵۰۰ میلیون دلار قطعه و فرایند تولید در سال جاری انجام خواهد شد و با احتساب بومی سازی هایی که در طرح های توسعه صورت می پذیرد، در سال جاری نزدیک به یک میلیارد دلار صرفه جویی ارزی ناشی از بومی سازی و توسعه توان ساخت داخل خواهیم داشت. سال گذشته نیز بیش از ۶۱۷ میلیون دلار از محل اجرای سیاست های بومی سازی توسط شرکت های بزرگ، صرفه جویی ارزی ایجاد شد.

زیربناها

تامین امور زیربناها برای بخش خصوصی از جمله آب، جاده، خط ریلی و برق، در راستای سیاست های توسعه ای ایمیدرو انجام می شود. در این میان تامین پایدار آب معدن و صنایع معدنی، از جمله اقدامات اساسی است که راهبری این مهم از سوی ایمیدرو و سرمایه گذاری آن از سوی شرکت های بزرگ و همکاری بانک ها صورت گرفت. در سال گذشته قطعات یک تا سه خط انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی ایران (سیرجان، سرچشمه و اردکان) افتتاح و سپس عملیات اجرایی ۳ خط انتقال آب از خلیج فارس به استان های خراسان رضوی و اصفهان و همچنین از دریای عمان به سیستان و بلوچستان آغاز شد.

همچنین امسال، تامین زیربناهای مورد نیاز راه و برق برای ۵۶ معدن، طراحی شده و اجرایی می شود. مبادله تفاهم نامه احداث ۷۷۸ کیلومتر راه آهن سنگان بافق – سنگان با سرمایه گذاری ۸۱۰۰ میلیارد تومان با وزارت راه و مشارکت بخش خصوصی، شروع عملیات اجرایی جاده ناحیه سنگان، با ارزش۸۰۰ میلیارد تومان در قالب قرارداد مشارکت، مبادله تفاهم نامه احداث اتوبان لامرد پارسیان با سرمایه گذاری ۱۰۰۰ میلیارد تومان در راستای اهداف توسعه ای ایمیدرو صورت می گیرد. طبق برآوردهای صورت گرفته، هزینه موردنیاز زیربناهای بخش معدن و صنایع معدنی به منظور تحقق اهداف چشم انداز بیش از ۱۹ میلیارد دلار است که۶۸ درصد از این رقم مربوط به زنجیره فولاد است.

از سوی دیگر ایمیدرو توسعه مناطق صنایع انرژی بر را با تسهیلاتی که در اختیار سرمایه گذاران قرار می دهد، از ابتدای دهه ۸۰ عملیاتی کرده است. در حال حاضر علاوه بر منطقه ویژه صنایع معدنی و فلزی خلیج فارس در غرب بندرعباس، توسعه مناطق ویژه لامرد در جنوب استان فارس، پارسیان در غرب استان هرمزگان و نیز کاشان را با هدف جذب سرمایه گذار در بخش صنایع معدنی کشور را در حال اجرا دارد.

گوهرسنگ ها

این سازمان حمایت از توسعه گوهرسنگ ها و حمایت از ایجاد بازارچه و فرآوری این نوع سنگ ها را نیز به عنوانی اقدامی جدید در راستای اهداف توسعه ای، از دو سال گذشته آغاز کرده است. سند توسعه صنعت گوهرسنگ ها، برنامه های عملیاتی و اصلاحات و الزامات مورد نیاز آن با همکاری ذینفعان بخش خصوصی و نهادهای دولتی مرتبط، تهیه شده و مورد تایید وزارت صنعت معدن و تجارت نیز قرار گرفته است. تاکنون با هدف توسعه این صنعت، بازارچه های گوهرسنگ در اصفهان و مشهد راه اندازی شده است.

همکاری با دانشگاه ها

بخشی از استراتژی “توانمندسازی” ایمیدرو در قالب همکاری با دانشگاه ها و مراکز علمی و نیز برگزاری دوره های آموزش تخصصی اجرایی شده است. در سال ۹۹ و سال قبل از آن، ۶۰۴ دوره برای سطوح تکنیسین، کارگری و کارشناسی برگزار شد که ۱۰هزار و ۲۶۲ نفر را تحت پوشش قرار داد. این سازمان همچنین با هدف توسعه همکاری با مراکز علمی و دانشگاهی، تصویب و عقد ۲۸ قرارداد پروژه های پژوهشی به مبلغ ۲۰۴ میلیارد ریال، برگزاری دو جلسه شورای پژوهش ایمیدرو و بنگاه های منتخب بخش معدن و صنایع معدنی، همکاری با شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری در راستای اجرایی کردن آیین نامه اجرایی بند ح تبصره ۹ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۳۹۹ و بررسی و تصویب پروپوزال های منتخب در کمیته تخصصی پژوهش، مبادله تفاهم نامه همکاری آموزشی و پژوهشی با انجمن مهندسی معدن ایران و دانشگاه علم و صنعت ایران، تصویب ۹ پایان نامه تحصیلات تکمیلی تقاضا محور دریافتی از سامانه ساتع به ارزش ۳۹۰۰ میلیون ریال، حمایت از ۶ مورد همایش تخصصی و چاپ کتاب به ارزش ۳۷۲ میلیون ریال و تامین اعتبار فرآیند حمایت از پایان نامه های تحصیلات تکمیلی مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران به ارزش ۵۰۰۰ میلیون ریال را در کارنامه خود دارد.