ابرچالش‌های صنعت فولاد در نیمه اول ۱۴۰۱

اختصاصی چیلان؛ابرچالش‌های صنعت فولاد در نیمه اول ۱۴۰۱

از ابتدای سال جاری تاکنون تولیدکنندگان زنجیره آهن و فولاد ایران با چالش‌های متنوعی روبرو بوده‌اند. در سه‌ماهه نخست امسال، به واسطه جنگ اوکراین قیمت‌ها در بازار جهانی فولاد افزایش یافت و فرصت خوبی مهیّا شد تا فولادسازان ایرانی با افزایش صادرات، بخش از زیانی که قبلاً متحمل شده بودند (و اکنون نیز در زیان قرار دارند) را جبران کنند اما متأسفانه مصوبه عوارض صادراتی مانع از این شد که تولیدکنندگان ایرانی از این بهار طلایی بهره ببرند.

به گزارش چیلان ،از ابتدای سال جاری تاکنون تولیدکنندگان زنجیره آهن و فولاد ایران با چالش‌های متنوعی روبرو بوده‌اند. در سه‌ماهه نخست امسال، به واسطه جنگ اوکراین قیمت‌ها در بازار جهانی فولاد افزایش یافت و فرصت خوبی مهیّا شد تا فولادسازان ایرانی با افزایش صادرات، بخش از زیانی که قبلاً متحمل شده بودند (و اکنون نیز در زیان قرار دارند) را جبران کنند اما متأسفانه مصوبه عوارض صادراتی مانع از این شد که تولیدکنندگان ایرانی از این بهار طلایی بهره ببرند.

در ادامه و از خرداد سال جاری به بعد نیز تولیدکنندگان صنعت فولاد با چالش تأمین برق مواجه شدند. محدودیت شدید مصرف برق باعث شد تا فولادسازان با کمتر از ۵۰ درصد ظرفیت خود به تولید بپردازند و این امر نیز فشار بزرگی به شرکت‌ها وارد ساخت. در واقع، چالش برق برای دومین سال پیاپی در ابعاد بزرگی به تولیدکنندگان صنعت فولاد آسیب زد.

اما مهم‌ترین چالشی که صنعت فولاد با آن روبرو است، کماکان مداخله دولت در قیمت‌گذاری زنجیره فولاد است. قیمت‌گذاری دستوری و الزام به عرضه‌های دستوری در بورس کالا باعث شده است تا توزان در زنجیره فولاد بر هم بخورد. بخشی از زنجیره فولاد با زیان در حال تولید است، در عین این‌که در بخش دیگری شاهد انباشت سود به طور نامتعارف هستیم؛ بخشی از این زنجیره با مشکل مازاد عرضه دست و پنجه نرم می‌کند و در بخش دیگری تولیدکنندگان نمی‌توانند به میزان کافی مواد اولیه خود را تأمین کنند! این عدم توازن، حاصل مداخله دولت، قیمت‌گذاری دستوری و تعیین کف عرضه‌ها در بورس کالا به‌صورت غیرکارشناسی است. قیمت‌های پایه عرضه در بورس کالا برای برخی از حلقه‌ها مثل شمش فولادی زیر قیمت تمام‌شده شرکت‌ها است و این به‌معنای تحمیل زیان به تولیدکنندگان است. از سوی دیگر، وقتی در شمش و محصولات نهایی، بین ۴۰ تا ۵۰ درصد عرضه‌ها مشتری ندارد این بدان معناست که الزام شرکت‌ها به عرضه در بورس کالا کارشناسی نیست و به تولیدکنندگان و برنامه‌ریزی آن‌ها آسیب می‌زند.

باید امیدوار بود که دولت با خاتمه دادن به مداخلات خود در این حوزه، اجازه دهد تا شواری آهن و فولاد بتواند با محوریت تشکل‌های صنفی و تخصصی این بخش، شرایطی را مهیا سازد که توازن یکبار دیگر در این زنجیره ایجاد شود و تمام حلقه‌های تولید از یک سود منطقی و معقول برخوردار شوند.

زیان‌ده شدن کارخانجات ذوب القایی

یکی دیگر از مسائل مهم زنجیره فولاد در شرایط فعلی وضعیت کارخانجات ذوب القایی است. ۱۱۰ واحد ذوب القایی در کشور، مجموعاً ظرفیت تولید حدود ۹ میلیون تن فولاد را ایجاد کرده‌اند. این کارخانجات در حال حاضر در زیان قرار دارند و به دلیل قیمت‌گذاری دستوری و فرمول غیرکارشناسی قیمت پایه شمش در بورس کالا، به‌طور متوسط با حدود ۵۰ درصد ظرفیت فعالیت می‌کنند.

ضروری است که قیمت‌گذاری دستوری کنار گذاشته شود تا این کارخانجات بتوانند با ظرفیت حداکثری به تولید و اشتغال‌آفرینی خود ادامه دهند و با افزایش کیفیت، حضور قدرتمندی در عرصه صادرات و ارزآوری داشته باشند. سالانه ۱۰ تا ۱۲ میلیون تن شمش فولادی مازاد بر نیاز داخلی در کشور تولید می‌شود و ضرورت دارد که در جهت صادرات این حجم از فولاد، سیاست‌های حمایت از صادرات دنبال شود. فراموش نباید کرد که صنعت فولاد، یک صنعت مادر و با اشتغال‌زایی و ارزآوری بالا است و حمایت اصولی از این صنعت، شکوفایی اقتصادی و رشد سایر صنایع را درپی خواهد داشت.