در روش کوره بلند، سنگ آهن و کک زغال‌سنگ به عنوان انرژی شارژ و مورد ذوب و احیا قرار می‌گیرد و تبدیل به چدن می شود. چدن با دمش اکسیژن و افزودن آلیاژها در فولادسازی‌ها به فولاد موردنظر تبدیل می‌شودکه ۸۵ درصد تولید دنیا از این روش است.
روش احیاء مستقیم یا کوره قوس الکتریک در ایران و کشورهای منطقه به خاطر منابع فراوان گاز و برق متداول‌تر است. در این روش انرژی از طریق گاز و برق تامین می‌شود و آهن اسفنجی در کوره‌های قوس الکتریک ذوب و به فولاد خام تبدیل می‌شود که بیش از ۸۷ درصد تولید فولاد ایران از این روش صورت می‌گیرد.
البته روش های دیگری مانند کورکس و فاینکس هم وجود دارد که درصد تولید پایینی دارند و بیشتر در سطح آزمایشی و تحقیقاتی صورت گرفته است که هنوز به مرحله تجاری نرسیده است.
هرکدام از این روش‌ها سرمایه‌گذاری‌های مختلفی دارند و به همین‌خاطر هم در هزینههای تولید و قیمت تمام‌شده باهم تفاوت‌هایی دارند. البته باید گفت که تقریبا در ظرفیت ۲ میلیون تنی این دو روش به ازای هر تن تولید، هزینه های سرمایه‌گذاری یکسانی را طلب می‌کنند اما هر چه ظرفیت تولید افزایش پیدا کند بخش کوره بلند اقتصادی‌تر می‌شود. علت هم این است که در روش احیاء مستقیم به ازای هر یک میلیون تن یکبار باید سرمایه‌گذاری تکرار شود و در واقع تعداد کوره‌ها به ظرفیت تولید بستگی دارد. ولی در کوره بلند میزان تولید تفاوتی ندارد و برای صد هزار تن یا ۵ میلیون تن تنها از یک کوره استفاده می‌شود و بنابراین هرچه ظرفیت افزایش پیدا کند، هزینه بهره‌برداری هم کاهش پیدا می‌کند. البته بازهم باید این نکته را اضافه کرد که امکان تامین مواد اولیه تاثیر زیادی در قیمت نهایی محصولات دارد و در ایران تامین ساده‌تر گاز و برق در مقایسه با کک و زغال‌سنگ باعث می‌شود تا باز این امکان در قیمت نهایی تاثیرگذار باشد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که با توجه به هزینههای تامین مواد اولیه و سهولت آن، تمایل برای توسعه فولاد در ایران با روش کوره قوس الکتریک و احیاء مستقیم بیشتر است.
از نظر مدرنیزه کردن هرکدام از این دو روش می توانند با تکنولوژی‌های روز بازسازی و مدرن شوند و با نوآوری‌ها مصرف و بهره‌وری را بهبود بخشند ولی پایه و اساس فرآیند همان روش‌هایی است که ذکر شد. در طرح‌هایی هم که الان پیش‌بینی شده است، چنین روندی در پیش گرفته شده است و در مسیر هدف چشم‌انداز ۱۴۰۴ سهم کمی برای تولید کوره بلند پیش‌بینی شده است و سهم عمده در اختیار روش احیا مستقیم است.
سیدرضا شهرستانی
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد
