پیشبرد اهداف بخش معدن و صنایع معدنی نیازمند جذب سرمایه مستقیم خارجی است

گزارش چیلان از کنفرانس متال اکسپرت دبی:پیشبرد اهداف بخش معدن و صنایع معدنی نیازمند جذب سرمایه مستقیم خارجی است

با توجه به مشکلات نقدینگی سیستم بانکی که به یکی از چالش های بخش تولید تبدیل شده است، ایران برای پیشبرد اهداف بخش معدن و صنایع معدنی به سرمایه گذاری مستقیم خارجی نیاز دارد. یادداشتی که در ادامه می‌خوانید، بخشی از صحبت های کیوان جعفری طهرانی، رئیس امور بین الملل انجمن تولیدکنندگان وصادرکنندگان سنگ آهن ایران در کنفرانس متال اکسپرت دبی است که به موضوعاتی از قبیل تجارت خارجی، تمرکز ایران بر تولید محصول با ارزش افزوده و چالش های سرمایه گذاری اشاره شده است.

ایران رتبه چهاردهم خود را در میان تولیدکنندگان فولاد حفظ کرده است. براساس آمار گمرک در ارتباط با تجارت خارجی در ۴ ماهه نخست سال ۹۵ (از ۲۱ مارس ۲۰۱۶ تا ۲۱ جولای) صنعت فولاد ایران فراتر از انتظارات عمل کرده است و بیش از ۲ میلیون تن صادرات این بخش بوده است که بیش از ۷۷ درصد رشد صادرات را نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است.

با در نظر گرفتن انواع مختلف محصولات فولادی، در مدت مذکور صادرات فولاد کشور به ۲.۵۲ میلیون تن به ارزش ۱۲۴ میلیون و ۲۷۶ هزار دلار می رسید.

براساس آمار گمرک ایران، صادرات محصولات فولادی از ۲۱ ژوئن تا ۲۱ جولای (یعنی تیر ماه ۹۵) ۵۲۱ هزار و ۴۰۰ تن بوده که رشد ۸۶ درصدی نسبت به تیر ماه سال گذشته داشته است. همچنین این امار حاکی از آن است صادرات تیر ماه بالاتر از متوسط ۴ ماهه ابتدایی سال بوده است.

شرکت فولاد مبارکه رتبه نخست را در صادرات داشته و به دنبال آن فولاد هرمزگان قرار دارد. صادرات برنامه ریزی شده برای سال جاری (۱۳۹۵) (۲۱ مارس ۲۰۱۶ تا ۲۰ مارس ۲۰۱۷) ۶ میلیون تن است.

می توان دید که دست یابی به اهداف صادراتی در سال جاری و براساس آمار اعلام شده از سوی گمرک امکان پذیر است.

آمارهای تولیدی نیز نشان می دهد کنسانتره مس، کنسانتره سنگ آهن و مولیبدن آمارهای بالایی را در تولیدات معدنی ایران به خود اختصاص داده اند. به عبارت دیگر ایران قدم های اساسی و رو به جلویی را در زمینه تولید و صادرات کنسانتره فلزات پایه برداشته چراکه این مواد سودآوری بیشتری را برای کشور فراهم کرده و ارزش افزوده بالاتری دارند.

جعفری طهرانی افزود: با توجه به آمار، تولید کنسانتره مس در ۴ ماهه نخست امسال بیش از ۳۷۱ هزار تن بوده که رشد ۲۲.۸۴ درصدی درمقایسه با مدت مشابه سال قبل داشته است. تولید کنسانتره سنگ آهن نیز در این مدت رشد ۱۵.۸۴ درصدی داشته به ۹.۶ میلیون تن رسیده است. تولید سنگ آهن دانه بندی نیز در مدت مذکور ۲.۱۴ میلیون تن بوده که رشد ۱۶.۵۵ درصدی داشته است.

این آمار همچنین نشان می دهد که ما شاهد رشد ۳.۹ درصدی در تولید آهن اسفنجی بودیم و تولید را به ۵.۵ میلیون تن رساندیم. با این وجود در بخش تولید گندله و شمش فولادی به ترتیب با تولید ۷.۹ میلیون تن و ۴.۷۵ میلیون تن شاهد افت تولیدات به میزان ۰.۳۷ درصد و ۳.۳۳ درصد بودیم. از آنجا که کارخانه های تولید گندله جدیدی در سال جاری راه اندازی می شوند، تولید این محصول امسال افزایش خواهد یافت.

رئیس امور بین الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان فولاد ایران در مورد موضوع مجتمع های تولید گندله در ایران نیز افزود: ۲۶ کارخانه گندله سازی در دست ساخت داریم که ظرفیت تولید گندله کشور را ۵۴ میلیون تن افزایش خواهد داد و آنرا به ۷۰ میلیون تن خواهد رساند که این میزان گندله برای تولید ۵۰ میلیون تن فولاد کافی خواهد بود. البته تا پایان طرح ششم توسعه بیش از ۴۰.۳ میلیون تن از این میزان قابل استفاده نبوده و مقادیر مازاد امکان صادرات یا بصورت گندله یا با تبدیل به آهن اسفنجی و سپس صادرات را دارد.

با توجه به افزایش قیمت گندله در مقایسه با سنگ آهن (افزایش قیمت گندله ۶۹ درصد بوده درحالی که رشد قیمت سنگ آهن تنها ۳۹ درصد بوده است) بدیهی است که صادرات گندله سودآور باشد. با بازشدن کارخانه گندله سازی گل گهر با ظرفیت تولید سالانه ۵ میلیون تن گندله، ایران می تواند از مزیت صادراتی گندله بین ماه های اکتبر ۲۰۱۶ و مارس ۲۰۱۷ بهره ببرد.

طهرانی با اشاره به آمار انجمن جهانی فولادی ادامه داد: هیچ گونه تغییری در میزان تولیدات فولاد تاکنون دیده نشده و رتبه ایران همچنان چهاردهم باقی مانده است و در طول این مدت، تولید فولاد خام توسط تولیدکنندگان ایرانی ۱۰ میلیون و ۱۲۰ هزار تن بوده است.

براساس آمار این انجمن، تولید فولاد خام ایران در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که تولید ۹ میلیون و ۶۴۵ هزار تن بود ۴.۹ درصد رشد را نشان می دهد.

تولید فولاد ایران در ماه جولای یک میلیون و ۳۷۰ هزار تن شده که ۷.۶ درصد نسبت به جولای ۲۰۱۵ رشد داشته اما نسبت به ژوئن ۲۰۱۵ کمتر بوده است. تولید فولاد خام ژوئن یک میلیون و ۵۳۴ هزار تن بوده است.

ایران رتبه چهاردهم خود را پس از چین، ژاپن، هند، آمریکا، روسیه، کره جنوبی، آلمان، ترکیه، برزیل، اوکراین، ایتالیا، تایوان و مکزیک حفظ کرده است.

جعفری طهرانی در ادامه به آمار تجارت خارجی ایران اشاره کرد و گفت: آمار تجارت خارجی ایران از ۲۱ مارس ۲۰۱۶ تا ژوئیه امسال نشان دهنده رشد ۴۰ درصدی صادرات سنگ آهن با عیار کمتر از ۴۰ درصد است.

مجموع صادرات سنگ آهن دانه بندی شده با عیار بالای ۴۰ درصد و کنسانتره های آن، ۵ میلیون و ۷۹۰ هزار تن است که ارزش آن برابر با ۲۲۷ میلیون و ۱۶۱ هزار دلار بود.

درمورد دیگر کالاها نیز مانند سیمان، صادرات به ۴.۳ میلیون تن رسید که ارزش آن ۱۶۵ میلیون و ۹۱۳ هزار دلار بوده است. مقدار کل صادرات سرب به ۴۹ هزار تن به ارزش تقریبی ۶۵.۶ میلیون دلار بوده و صادرات روی ۴۴ هزار و ۶۰۰ تن به ارزش ۵۳ میلیون دلار بود. همچنین ارزش حجمی و دلاری صادرات آلومینیوم به ترتیب ۳۹.۵ هزار تن و ۵۰.۲ میلیون دلار بود.

آمارهای گمرک ایران نشان دهنده آن است که بجز بخش سیمان و آلومینیوم که افت صادرات در آنها به چشم می خورد و در بخش سیمان دلیل اصلی محدودیت های اعمال شده بر روی واردات عراق است، در سایر بخش ها نظیر سنگ آهن، مس، فولاد و سرب و روی رشد صاردات به ثبت رسیده است.

وی درخصوص فرصت های سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI) در معادن و صنایع فولاد نیز گفت: به گفته رئیس هیئت عامل ایمیدرو برنامه ششم و طرح‌های توسعه بخش معدن و صنایع معدنی ایران شامل بخش های فولاد، آلومینیوم، مس و روی فرصت بسیار مناسبی برای منافع دو سویه ایران و طرف های خارجی است. در بخش معدن با توجه به اهمیت اکتشافات، عمده تمایل ایران به جذب سرمایه گذاری در حوزه اکتشافات و تکیمل زنجیره بخش معدن و سپس زنجیره های ارزش از معدن تا محصول نهایی نظیر مس یا فولاد است. معتقدم مهم ترین فرصت ایران در جذب سرمایه در بخش فولاد و معدن برجام است که سبب توسعه سرمایه گذاری در صنایع و معادن خواهد شد. همچنین از دیگر فرصت ها کاهش نرخ تورم و ثبات نرخ ارز است که عاملی برای ثبات اقتصادی و توسعه سرمایه گذاری در هر کشوری ازجمله ایران است. کاهش نرخ تورم به زیر ۱۰ که از ابتدای دولت یازدهم بر آن تاکید شده و جزو اهداف این دولت بوده، امسال و با توجه ویژه ای که به آن شده بطور جدی دنبال شده و می تواند به بهبود شرایط کمک شایانی کند. از سوی دیگر بازار ایران، بازار مصرف مناسبی برای فولاد است. نه تنها بازار داخلی بلکه بازارهای هدف صادراتی مناسبی در همسایگی ایران وجود دارد. همچنین ایران دارای منابع مناسب سنگ آهن، انرژی فراوان و بعضا ارزان و سایر مواد اولیه با قیمت های رقابتی است و نیروی انسانی مناسبی نیز در آن وجود دارد. البته باید توجه شود که خصوصی سازی مجتمع های بزرگ دولتی تاثیر قابل توجهی در افزایش بهره وری خواهد داشت.

وی ادامه داد: بارها اعلام شده که مجموع ذخایر قطعی و احتمالی سنگ آهن ایران ۵.۱ میلیارد تن است که ۵۴ درصد آن معادل دو میلیارد و ۷۹۳ میلیون و ۲۹۵ هزار تن ذخایر قطعی شناسایی شده بوده و دو میلیارد و ۳۵۹ میلیون و ۱۲ هزار تن معادل ۴۶ درصد کل ذخایر سنگ آهن، جزو ذخایر احتمالی است.۳۴ درصد از این ذخایر در منطقه گل گهر شناسایی شده و ۳۱ درصد آن در منطقه ایران مرکزی و ۲۲ درصد نیز در منطقه سنگان است.

رئیس امور بین الملل انجمن سنگ آهن ایران به اهداف ایران در تولید فولاد نیز اشاره کرد و گفت: با توجه به سند چشم انداز ایران برای سال ۲۰۲۵، تولید فولاد تا پایان سال ۲۰۲۵ باید به ۵۵ میلیون تن فولاد برسد که ۴۰ میلیون تن آن مصرف داخلی خواهد بود. به منظور تحقق این هدف و نیازهای توسعه ای، نیاز به ۳۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری است. ایران همچنین برنامه هایی برای ظرفیت سازی آلومینیوم و مس در افق۱۴۰۴ (۲۰۲۵) دارد و قرار است در افق ۱۴۰۴ تولید مس به ۴۵۰ هزار تن و آلومینیوم به ۱.۵ میلیون تن برسد. البته بجز این موارد، ایران برای محصولات راهبردی یا محصولات با ارزش افزوده بالا همچون تیتانیوم، کک نفتی، زغالسنگ، عناصر نادر خاکی (REE) نیز برنامه ریزی هایی داشته است.

وی در خاتمه مهم ترین چالش سرمایه گذاری در ایران را عدم حمایت های کافی از معدن و صنایع معدنی توسط سیستم بانک های داخلی به جهت در دسترس نبودن نقدینگی کافی دانست و گفت: با جذب این میزان سرمایه از طریق سرمایه گذاری مستقیم خارجی قطعا به اهداف خود خواهیم رسید.

وی در افتتاحیه اجلاس Focus Iran که در تاریخ بیست و هفتم سپتامبر برگزار خواهد شد نیز سخنرانی خواهد داشت.