مهمترین الزامات حمایتی برای توسعه پایدار صنعت فولاد

جهاندار شكري، مدیرعامل مجتمع ذوب آهن بیستون در یادداشتی به چیلان مهم ترین الزامات حمایتی برای توسعه پایدار صنعت فولاد را برشمرده است. وی در این یادداشت 5 الزام را برای توسعه پایدار صنعت فولاد ذکر کرده که در ادامه به تشریح آنها خواهیم پرداخت.

صنعت فولاد یکی از صنایعی است که نقش مهمی در رشد و توسعه کشورهای پیشرفته صنعتی ایفا کرده است. همواره مصرف سرانه فولاد به عنوان یکی از شاخص های رشد و توسعه کشورها مورد ارزیابی قرار می گیرد. در ایران نیز همانند سایر کشورها، این صنعت به دلیل ایجاد اشتغال، صرفه جویی ارزی و ایجاد تحرک در صنایع پایین دستی از اهمیت بالایی برخوردار است.

توسعه این صنعت با تکیه بر نوآوری و استفاده از تکنولوژی های جدید می تواند نقش مهمی در شکوفایی اقتصاد کشور داشته باشد. این مهم نیز جز با حمایت دولت و دستگاه های ذیربط میسر نمی شود. اما سوالی که مطرح است این است که مهمترین الزامات حمایتی جهت توسعه این صنعت چیست و توسعه پایدار این صنعت چه نتایج و مزیت هایی دارد؟

۱- عدم وجود تکنولوژی مناسب و به روز و دانش فنی مناسب در کشور موجب شده است بسیاری از ماشین آلات و دانش فنی از کشورهای فعال در این زمینه خریداری شود. همین مساله هزینه های بالایی را بر این صنعت تحمیل می کند و نوسانات اخیر نرخ ارز و عدم اطمینان از بازار آتی بر مشکلات توسعه صنعت فولاد روز به روز اضافه کرده است. مهمترین مانع بر سر راه ایجاد و توسعه این صنعت، نبود سیستم بانکی مناسب و اصلاح و بهبود شیوه های موجود است. در صورت عدم تزریق نقدینگی، امکان تعطیلی بسیاری از واحدهای فعال فولاد وجود دارد. ارائه تسهیلات مناسب و ارزان قیمت و پرداخت به موقع آن، راهکاری مناسب جهت رفع مشکل موجود است. متاسفانه عدم هماهنگی بانک های کشور با وزارت صنعت، سد عظیمی بر رشد این صنایع است. بعضا مشاهده می شود ادارات متبوع دستور پرداخت وام با مبالغ مشخص را با تصویب کارگروه های داخلی به بانک ها صادر می کنند و علی رغم تاکید بسیار در پرداخت، بانک های عامل همکاری لازم را اعمال نمی کنند. این مساله بایستی به زودی در سطح عالی مطرح شده و حل شود.

۲- فولاد محصولی است که جهت تولید و صادرات، به زیرساخت های ارتباطی و حمل و نقل ریلی و جاده ای مناسب نیاز دارد. استهلاک و فرسودگی خودروها و تریلرهای سنگین، حمل مواد و محصولات را به چالش کشانده است. در ماه های اخیر اعتصابات کامیون داران ضربه سنگینی به کارخانه های فولاد وارد کرد. انتظار می رود دولت محترم عملکرد صنعت حمل و نقل را مورد بررسی مجدد قرار داده و در بهبود آن تلاش های جدی نماید.

۳- آب و برق برای صنایع فولاد حیاتی است و نیاز به توسعه و بهبود وضعیت تامین آن ها می باشد. در فصول گرم و سرد سال، افت فشار انرژی یکی از مشکلات دیگر این صنعت است. از آنجا که این صنعت به لحاظ ماهیت کاری و فرآیندی خود با اعمال سیاست های ناگهانی کاهش انرژی یا قطعی انرژی با ضرر و آسیب در قسمت تجهیزات و تولید مواجه خواهد شد، بایستی حتماً در این زمینه تدابیر لازم اندیشیده شود.

۴- توسعه صادرات فولاد با توجه به شرایط مناسب کشور از لحاظ دارا بودن ذخایر مناسب معدنی و تقاضای مناسب کشورهای همسایه نشان دهنده مزیت صادراتی محصولات این صنعت می باشد. با نگاه به سبد بهینه صادراتی صنعت فولاد کشور در سال های گذشته و چشم انداز آینده می توان متوجه بیشترین سهم صادراتی محصولات فولادی در میان سایر محصولات گردید. مع الاسف اقدامات غیر کارشناسی در حوزه صادرات بارها مشاهده است. اقدام اخیر مبنی بر اخذ تعهد ارزی برای کلیه صادرکنندگان کمرشکن بود و با ادامه این روند انتظار می رود بازاری که با تلاش های مکرر توسط تولیدکنندگان ایرانی به دست آمده بود، تدریجاً از بین رود.

۵- با عنایت به مصرف بالای کشور های همسایه از فولاد ایران، مساعدت دولت محترم در ایجاد یک قیمت رقابتی و جلب رضایت مصرف کنندگان ضروری است. با توجه به آنچه گفته شد من الجمله قیمت بالای انرژی، نبود سیستم جاده ای و حمل و نقل مناسب و موانع عظیم صادرات این محصول، درحال حاضر محصول ایرانی توان رقابت قیمتی با محصولات مشابه خارجی را ندارد.

در مجموع، بهبود، ارتقا و حفظ کیفیت محصول و همچنین افزایش بهره وری و کاهش هزینه های تمام شده جهت دستیابی به قیمت رقابتی و جلب رضایت مصرف کنندگان و همچنین جلوگیری از اتلاف منابع و حفظ سرمایه های ملی و محیط زیست، نیازمند نوسازی و تجهیز واحدها به دانش و فناوری روز دنیا می باشد که این خود مستلزم صرف هزینه و حمایت دولت است. افزایش بهره وری از طریق توسعه این صنعت و استفاده از تکنولوژی های روز دنیا باعث بازدهی بیشتر صنایع، بهبود سطح درآمدی صنعت و کارکنان آن، افزایش سطح زندگی مردم و افزایش بهره وری ملی می گردد.

استان کرمانشاه در سالهای اخیر دارای بالاترین نرخ بیکاری بوده است. توسعه صنایع مادر این استان به خصوص صنعت فولاد می تواند کمک شایانی به توزیع ثروت در کشور و استان نماید. این صنعت علاوه بر اشتغال زایی و رشد اقتصادی استان در تحرک و رشد صنایع و خدمات در منطقه بسیار مفید خواهد بود. با این رویکرد مجتمع ذوب آهن بیستون در راستای توسعه این صنعت در کنار جهان فولاد غرب اقدام به احداث کارخانه تولید شمش فولادی، آهن اسفنجی و نیروگاه برق نموده است. نیروگاه برق با استفاده از چرخه حرارتی و انرژی بدست آمده از کارخانه آهن اسفنجی در برنامه های توسعه این مجتمع قرار دارد تا علاوه بر استفاده بهینه از انرژی، سهمی در صرفه جویی منابع ملی کشور و حفظ محیط زیست داشته باشد.