راهکار بهینه برای ساخت واحد سولفورزدایی در واحد‌های احیاء مستقیم

در سال‌های اخیر، با توجه به افزایش سولفور در رگه‌های سنگ معدن آهن مورد استفاده در کارخانه‌های تولید آهن اسفنجی با روش احیاء مستقیم و نیز افزایش گاه و بی‌گاه سولفور در گاز طبیعی مورد استفاده در این واحدها، نیاز به ساخت واحد سولفورزدایی در کنار واحد‌های ریفرمینگ احیاء مستقیم برای کارخانجات احیاء مستقیم حیاتی به نظر می‌رسد و یکی پس از دیگری طرح‌های ساخت واحد سولفورزدایی را در دستور کار خود قرار می‌دهند. شرکت دانش‌بنیان گسترش فناوری خوارزمی به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان کاتالیست کشور در زمینه سولفورزدایی از انواع خوراک‌ها، نه تنها ظرفیت تولید بیش از ۲۰۰۰ تن در سال را ممکن ساخته و جاذب‌های سولفورزدایی خود را در صنایع فولاد و نفت، گاز و پتروشیمی در مقیاس گسترده‌ای تولید و تحویل‌دهی نموده، بلکه در حوزه پژوهش و بهینه‌سازی محصولات و شبیه‌سازی واکنش‌های درون راکتورها و مخازن مربوطه، با تجهیزات آزمایشگاهی منحصر بفرد در کشور و پیشرفت‌های علمی چشمگیر، خود را در این زمینه به تولیدکننده پیشرو بدل نموده است.

علی دیبایی مدیر فروش و بازاریابی شرکت گسترش فناوری خوارزمی در یادداشتی اختصاصی برای چیلان نوشت:

چرا راهکار بهینه پیشنهادی خوارزمی اهمیت دارد؟

برخی از کارخانجات فولادسازی با روش احیاء مستقیم، در سال‌های گذشته، ساخت واحد سولفورزدایی را به صورت یک پکیج به شرکت‌های پیمانکار واگذار کرده‌اند که البته راهکاری نسبتاً منطقی به نظر می‌رسد اما به دو دلیل این کار نتایج بهینه را به همراه نداشته است.

نخست اینکه هزینه تمام‌شده اجرای چنین طرحی وقتی به صورت یک پکیج کامل به شرکت‌های پیمانکار واگذارشده است، بسیار بالاتر از راهکار پیشنهادی شرکت دانش‌بنیان گسترش فناوری خوارزمی بوده است.

دوم اینکه علی‌رغم دارا بودن سوابق اجرای پروژه‌های EPC از سوی برخی پیمانکاران، عدم وجود تخصص و دانش فنی ویژه مبحث سولفورزدایی و تسلط بر پارامترهای عملیاتی و مشخصات فنی جاذب‌های سولفورزدایی که پیچیدگی‌های علمی فراوانی را در خود نهفته دارد، منتج به عملکردی پایین‌تر از حالت بهینه پس از ساخت واحد سولفورزدایی شده است.

البته که شاید هزینه ساخت یک واحد سولفورزدایی به نسبت درآمدهای واحدهای تولیدکننده فولاد هزینه بالایی نباشد، اما کاهش بیش از ۵۰ درصدی این هزینه‌ها در راهکار پیشنهادی شرکت گسترش فناوری خوارزمی، می‌تواند انگیزه قابل‌توجهی برای نگاهی جدی‌تر به این راهکار باشد. از سوی دیگر، کوچک‌ترین بهبود عملکرد در واحد سولفورزدایی که منتج به بهبود عملکرد در کل مجموعه احیاء مستقیم و افزایش تولید گردد، آن‌چنان منافع بالایی را برای کارخانجات فولادسازی به همراه دارد که بی‌شک، انتخاب راهکار بهینه برای ساخت واحد و دستیابی به عملکردی بهتر، می‌تواند در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و البته بلندمدت، منافع سرشاری را برای کارخانه احیاء مستقیم به ارمغان آورد.

راهکار بهینه ساخت واحد سولفورزدایی

شرکت دانش‌بنیان گسترش فناوری خوارزمی به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان کاتالیست کشور که با استفاده از نیروهای نخبه طی سالیان گذشته توانسته است دانش فنی تولید بسیاری از کاتالیست‌های با فناوری بسیار بالا را توسعه داده و تولید صنعتی آنها را به انجام رساند، در زمینه سولفورزدایی از انواع خوراک‌ها، نه تنها ظرفیت تولید بیش از ۲۰۰۰ تن در سال را ممکن ساخته و جاذب‌های سولفورزدایی خود را در صنایع فولاد و نفت، گاز و پتروشیمی در مقیاس گسترده‌ای تولید و تحویل‌دهی نموده و عملکرد رضایت بخشی را به دست آورده است، بلکه در حوزه پژوهش و بهینه‌سازی محصولات و شبیه‌سازی واکنش‌های درون راکتورها و مخازن مربوطه، تجهیزات آزمایشگاهی منحصر بفرد در کشور و پیشرفت‌های علمی چشمگیر، خود را در این زمینه به تولیدکننده پیشرو بدل نموده است.

با توجه به دانش فنی تخصصی در این زمینه، خوارزمی در سال‌های اخیر به واحدهای فولادی پیشنهاد نموده است تا به جای واگذاری کل پروژه ساخت واحد سولفورزدایی به یک پیمانکار که معایب آن پیش از این ذکر شد، ابتدا فاز مهندسی پایه و تفصیلی این پروژه را به این شرکت بسپارند و پس از نهایی شدن همه مدارک مهندسی، خرید تجهیزات و ساخت واحد را به پیمانکاران متخصص در این حوزه سپرده و یا حتی در صورت وجود تیم تدارکات حرفه‌ای، خرید کالا را نیز داخل خود مجموعه و با بهترین کیفیت و کمترین هزینه به انجام رسانند.

در این راهکار، علاوه بر کاهش قابل توجه هزینه‌ها (بیش از ۵۰%) نتایج عملکردی واحد پس از ساخت نیز بهبود قابل‌توجهی خواهد داشت. دلیل عملکرد بهتر واحد، تسلط کامل خوارزمی بر دانش تولید جاذب‌های سولفورزدایی و کلیه مشخصات فنی آنها، مشخصات فنی خوراک و پارامترهای عملیاتی واحد و تاثیر آنها بر عملکرد کلی واحد است که به طراحی دقیق‌تری نسبت به طراحی شرکت‌های پیمانکار عمومی که دانش تخصصی در این حوزه ندارند، منتج می‌گردد.

آیا شاهدی برای این راهکار بهینه وجود دارد؟

فولاد غدیر نی‌ریز: شرکت فولاد غدیر نی‌ریز در سال ۱۳۹۷ تصمیم به احداث واحد سولفورزدایی در کنار خط احیاء مستقیم خود گرفت. ابتدا مقرر بود تا این کار به صورت پکیج در اختیار یکی از پیمانکاران قرار گیرد و پس از مذاکرات و جلسات متعدد، مدیریت مجموعه تصمیم شجاعانه‌ای گرفت و آن انتخاب راهکار پیشنهادی شرکت خوارزمی بود. پس از انعقاد قرارداد، تیم مهندسی خوارزمی بلافاصله و به سرعت طراحی پایه این واحد را آغاز نمودند. نتایج طراحی پایه با مشورت شرکت غدیر نی‌ریز، نهایی شد و طراحی تفصیلی نیز در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با دقتی مثال‌زدنی به انجام رسید. سپس فرآیند خرید کالا و ساخت و راه‌اندازی واحد با نظارت مستقیم این شرکت فولادی انجام شد و در سال ۱۳۹۹ با استفاده از جاذب‌های سولفورزدایی تولیدی شرکت خوارزمی راه‌اندازی و در مدار قرار گرفت. هزینه کل طرح نزدیک به یک‌سوم قیمت پیشنهادی شرکت‌های پیمانکار شد و عملکرد واحد در مقایسه با واحدهای دیگری که توسط آن پیمانکاران طراحی و ساخته‌شده بودند، بالاتر است.

پارس فولاد سبزوار: شرکت پارس فولاد سبزوار نیز که به دلیل افزایش سولفور در گاز طبیعی و نیز گندله دریافتی، دچار مشکلات کاهش تولیدشده بود، طرح احداث واحد سولفورزدایی را در دستور کار خود قرارداد و با توجه به عملکرد مثبت راهکار پیشنهادی شرکت خوارزمی، از ابتدا همین راهکار را برای ساخت واحد سولفورزدایی خود انتخاب کرد. در حال حاضر، فاز مهندسی پایه و تفصیلی با موفقیت به پایان رسیده و پروژه در مرحله تدارک کالا و ساخت قرار دارد.

طی ماه‌های اخیر، واحدهای احیاء مستقیم متعددی در کشور، جهت احداث واحد سولفورزدایی خود با شرکت گسترش فناوری خوارزمی وارد مذاکره شده‌اند که برخی از آنها در مرحله نهایی عقد قرارداد می‌باشند و امید است در آینده نزدیک، با توجه به مزایای این راهکار پیشنهادی، تعداد واحدهای بیشتری مشکلات ناشی از برگزاری مناقصه عمومی و انتخاب پیمانکار برای اجرای کل پکیج را مدنظر قرار داده و با انتخاب راهکار بهینه، با هزینه کمتر، عملکرد بهتری را بدست آورند.