چیلان در گفت و گو با سید محمد حسین امام، مدیر صادرات شرکت فولاد خوزستان دیدگاه های وی درباره الزامات، مشوق ها و استراتژی های صادرات فولاد ایران را جویا شده است. وی در این گفت و گو مهم ترین نقیصه صادراتی فولاد کشور را فقدان تشکیلات منسجم و یکپارچه عنوان کرد و راهکارهایی را هم برای توسعه صادرات فولاد ایران ارائه داد.
سید محمد حسین امام، مدیر صادرات شرکت فولاد خوزستان در ابتدای صحبت های خود اشاره ای به پتانسیل های توسعه صنعت فولاد در ایران داشت و به چیلان گفت: کشور ایران از ذخایر غنی سنگ معدن از یک سو و همچنین وفور منابع انرژی ارزان همانند گاز طبیعی از سوی دیگر برخوردار است. دارا بودن نیروی انسانی مجرب و همچنین دارا بودن موقعیت جغرافیایی مناسب و نزدیک بودن به بازارهای مصرف از جمله ویژگی هایی است که می تواند ایران را تبدیل به اصلی ترین و مهم ترین تامین کننده فولاد منطقه نماید. با توجه به ویژگی های مذکور و صرفه اقتصادی در این عرصه، در دهه های گذشته شاهد توسعه چشمگیر صنعت فولاد در بخش تولید محصول نهایی و مقاطع فولادی به ویژه نورد میلگردهای ساختمانی بوده ایم. ولی متاسفانه این توسعه بصورت همگرا و به طور یکسان در بخش های عمرانی که در حقیقت بازار اصلی مصرف این مقاطع بوده شکل نگرفت و به همین دلیل امروز شاهد رکود و کاهش شدید مصرف مقاطع ساختمانی و به ویژه میلگرد در بخش های مختلف عمرانی و ساخت و ساز می باشیم. در نتیجه فولادسازان داخلی در مقطع فعلی برای ادامه فعالیت خود چاره ای جز توسعه و گسترش بازارهای هدف و حضور در بازارهای منطقه ای و جهانی ندارند.
وضعیت رقابت در بازارهای صادراتی فولاد ایران
مدیر صادرات فولاد خوزستان ورود به بازارهای جهانی و حضور مستمر در این بازارها را نیازمند حفظ و افزایش مزیت های رقابتی و دارا بودن تشکیلات منسجم دانست و افزود: اگرچه صنعت فولاد ایران همواره به عنوان مدعی اصلی تامین کننده فولاد منطقه در کنار کشورهایی همانند روسیه، ترکیه، کشورهای CIS، اکراین و چین مطرح بوده اما حضور در بازارهای جهانی به دلیل افزایش شدت رقابت تدابیر خاص خود را می طلبد. در این بازارها با رقبایی مواجه خواهیم شد که در مقایسه با توانایی های صنعت فولاد ایران دارای مزیت های رقابتی متعددی می باشند. فارغ از کلیه عوامل تاثیرگذار بر روی صادرات فولاد، این امر مستلزم دارا بودن تشکیلات منسجم و یکپارچه ای است که متاسفانه از آن برخوردار نیستیم و این مهم ترین ضعف ساختاری صادرات فولاد ایران است.
عوامل درون سازمانی و برون سازمانی موثر بر صادرات فولاد
سید محمد حسین امام حضور در بازارهای بین المللی را از دو منظر عوامل درون سازمانی و عوامل حمایتی برون سازمانی قابل تامل دانست و توضیح داد: عوامل درون سازمانی عواملی هستند که در اختیار خود تولیدکنندگان می باشند. به عبارت دیگر حضور در بازارهای جهانی فولاد که بسیار رقابتی می باشند صرفا برای تولیدکنندگانی امکان پذیر خواهد بود که بتوانند در مقابل خواسته های مشتریان، محصولاتی با کیفیت برتر و با ارزش افزوده بالاتری تولید کنند و این هدف فقط در سایه بررسی و شناخت دقیق بازارها، تقسیم بندی این بازارها بر اساس ویژگی های محصولات فولادی و سلایق خاص مشتریان و نهایتاً انتخاب بازارهای هدف متناسب با این ویژگی ها امکان پذیر می باشد. در این حوزه مدیریت منابع با هدف کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری در کنار عواملی همچون بسته بندی از جمله عوامل حائز اهمیت برای تولید محصولات فولادی با قیمت رقابتی و در نتیجه حضور مستمر در بازارهای هدف می باشد.
وی عوامل حمایتی برون سازمانی را این گونه تشریح کرد: نقش حمایتی دولت در توسعه صادرات فولاد بر هیچکس پوشیده نیست. دولت های پیشین همواره بر نقش حمایتی خود در امر صادرات تاکید داشته اند لیکن تصمیمات نهادهای مسئول با تاخیر اتخاذ می گردید و این تاخیر در مرحله اجرا هم مشاهده می شد و این تصمیمات عملاً اثر بخشی خود را از دست می دادند. به هرحال نقش حمایتی دولت در بخش های متفاوت می تواند صادرات فولاد را دچار تحول نماید. در این راه مهم ترین عارضه بی ثباتی در قوانین و مقررات صادراتی است که نتیجه ای جز سردرگمی صادرکنندگان فولاد و یاس و سرخوردگی آنان در بر ندارد. در این خصوص بارها شاهد متوقف شدن محموله صادراتی فولاد در پشت مرزها و مبادی خروجی کشور بوده ایم.
راهکارهای توسعه صادرات فولاد ایران
مدیر صادرات فولاد خوزستان رفع چالش های بین المللی سیاسی با هدف تسهیل صادرات را مهم ترین وظیفه دولت در توسعه بازارهای صادراتی دانست و اضافه کرد: از جمله اقدامات دیگری که دولت می تواند در حوزه بانکداری با هدف تسهیل امر صادرات معمول نماید، ارائه تسهیلات ارزی با نرخ های قابل توجیه، تعدیل نرخ ارز و حرکت به سمت تک نرخی شدن ارز و برقراری نظام نقل و انتقال ارز از طریق نظام بانکی بین الملل می باشد.
وی حوزه دیگری که دولت می تواند نقش حمایتی خود را ایفا کند را بخش حمل و نقل با توسعه زیرساخت های حمل و نقل ریلی کشور و همچنین توسعه بنادر و مبادی خروجی کشور عنوان کرد و اظهار داشت: دولت همچنین می تواند در حوزه قوانین و مقررات با وضع تعرفه های شناور بر روی واردات متناسب با شرایط بازار، تعدیل قیمت حامل های انرژی برای بخش فولاد با هدف کاهش قیمت تمام شده و ارائه مشوق های صادراتی نقش ارزنده ای در این زمینه داشته باشد.
محمدحسن عرفانیان
بنیانگذار فولاد مبارکه اصفهان
بهادر احرامیان
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران
عزیز قنواتی
مدیرعامل فولاد امیر کبیر کاشان
کیوان جعفری طهرانی
تحلیلگر بازارهای بین الملل فولاد و سنگ آهن
