برای کاهش بهای تمام شده یک محصول باید توجه داشت که این مسئله برای هر واحد بر اساس نوع تکنولوژی،کارخانه، فرآیند و نوع تولیداتش متفاوت است. اما در کل هر واحد صنعتی برای کاهش بهای تمام شده باید روی چند پارامتر اصلی کار کند: بهره وری نیروی انسانی، بهره وری ماشین آلات و تجهیزات، بهره‌وری منابع مالی و بهره‌وری زمین و امکانات جزء این پارامترهاست که هرکدام می تواند روی قیمت تمام شده اثر گذار باشد. این موارد در صنعت فولاد هم به صورت عام صادق است.
وقتی صحبت از بهره‌وری نیروی انسانی می شود یعنی هر نفر به ازای یک ماه حقوق چند کیلوگرم فولاد تولید می‌کنند. بهره وری ماشین آلات نیز یعنی اینکه راندمان کارخانه از مواد ورودی تا محصول خروجی چند درصد است و چند درصد از این مواد به صورت پرت به جاهای دیگر می رود.
و اما بهره‌وری منابع مالی، یکی دیگر از پارامترهای اثرگذار است. تامین مالی از راه های متنوع و بهینه با نرخ های جذاب بسیار مهم است. در این بین برخی تسهیلات با نرخ های بالا دریافت می کنند که قطعا روی قیمت تمام شده تاثیر منفی می گذارد و نیاز به مدیریت صحیح دارد.
بهره وری جانمایی کارخانه هم از جمله پارامترهای مهم و تاثیرگذار در قیمت تمام شده محسوب می شود. در واقع حمل ماده اولیه یا محصول از یک کارخانه به کارخانه دیگر می تواند هزینه حمل و نقل زیادی به ازای هر تن تولید داشته باشد. لذا هرچقدر این جابه جایی کم شود، در نتیجه بهای تمام شده کاهش خواهد یافت.
به عنوان یکی از مهمترین پارامترهای دیگر در کاهش هزینه تمام شده، می توان به ظرفیت کارخانه اشاره کرد چراکه یک کارخانه با ظرفیت ۵۰ هزار تن یا ۵ میلیون تن برای تولید به تجهیزاتی مانند شبکه راه‌آهن، برق، گاز، امکانات آب،تصفیه خانه و جاده نیاز دارد.
به نظر من برای کاهش بهای تمام شده فولاد باید به بحث ظرفیت توجه ویژه کرد. ظرفیت باید بهینه باشد مثلا اگر در منطقه‌ای ظرفیت کشش جذب محصولی در یک تناژ خاص وجود دارد، باید بررسی کرد که مازاد این محصول را به کجا می توان فرستاد؟ در واقع با انتخاب و جانمایی کارخانه در یک نقطه خوب می توان بسیاری از مشکلات بعدی تولید را حل کرد. متاسفانه در حال حاضر واحدهای فولادی کشور به دلایل مختلف نمی توانند در مقیاس بزرگ فعالیت کنند لذا محصولات خود را با ظرفیت کوچکتر تولید می کنند که افزایش هزینه ها را به دنبال خواهد داشت و نمی توانند تولید رقابتی در سطح جهانی داشته باشند .
بنابراین پیشنهاد اصلی انجمن برای کاهش بهای تمام شده تولید فولاد این است که چند مجموعه باهم شریک شده و کنسرسیوم تشکیل دهند و یک مجموعه بزرگ ذوب و نورد در مقیاس های جهانی ایجاد کنند.
سید رسول خلیفه سلطانی
دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران
سیدرضا شهرستانی
عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد
